Cesaretiyle ve inatçılığıyla tüm dünyayı büyüleyen uzayın çıkan ilk kadını “Valentina Tereşkova“yı birlikte tanıyalım! Örnek alınacak cesaret, azim ve zekasıyla tarihin akışını değştiren kadın “Valentina Tereşkova”!
Valentina için tam bir emektar aileden gelmiş desek yanlış olmaz. Henüz iki yaşındayken babasını II. Dünya Savaşı‘nda kaybetti ve belli bir yaşa kadar büyük zorluklarla ailesi tarafından yetiştirildi. Savaş coğrafyasında babasız büyüyen Valentina için hayat hiçte iyi başlamamıştı. İşte Tereshkova’nın tekstil fabrikasından uzaya olan yolculuğu…
Sovyetler Birliği‘nde, Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti’ne bağlı Yarolavl Oblastında küçük bir köy olan Bolşoye Maslennikovo’da doğdu. Okulu bitirince bir lastik fabrikasında çalıştı, daha sonra mühendislik tahsili yaptı. Bu sırada hobi olarak paraşütçülüğe başladı. 1961’de yerel Komsomol’un (Komünist Gençlik Kolu) sekreteri oldu ve ardından Sovytler Birliği Komünist Partisi’ne katıldı.
Uzay Yarışı’nın başlangıç yıllarında, Sovyetler uzayda mümkün olduğunca çok “ilk“e imza atmaya çalışıyordu. 1961‘de Gaarin’in uzaya çıkan ilk insan olmasının ardından, Sovyet uzay programını yöneten başmühendis Korolyov, bu kez bir kadını uzaya gönderme fikrini öne sürdü. Böylece Sovyetler yeni bir teknoloji geliştirmeye gerek kalmadan dünya çapında prestij kazanmış olacaktı. Ayrıca kadınların erkeklerle eş başarılar göstermesi, Sovyet ideolojisine son derece uygundu.
İlk uzay–kadınını belirlemek için geniş çaplı bir tarama başlatıldı. Kıstaslar, adayların paraşütçü, 30 yaşın altında, 170 cm’den kısa ve 70 kg’dan hafif olmasıydı. Tereşkova, seçilen dört kişiden biri olmayı başardı ve seçilen diğer arkadaşlarıyla birlikte yoğun bir eğitim programına tabi tutuldu. Programda ağırlıksız uçuşlar, paraşüt atlamaları, izolasyon sınamaları, merkezkaç sınamaları, roket kuramı, uzay mühendisliği ve pilotluk eğitimi bulunuyordu.
Tereşkova, “proleter” geçmişi sayesinde diğer adaylardan daha şanslı görülüyordu. Programın sonunda Tereşkova’yı bizzat Nikit Kruşçev ilk uzay–kadını olarak seçti. Tereşkova, Sovyet uzay–adamı Andrian Nikolayev ile evlendi. Nikah töreninde Kruşçev ve diğer üst düzey Sovyet yönetimi ile uzay programı camiası hazır bulundu. Nikolayev’den 1982‘de boşanan Tereşkova daha sonra bir evlilik daha yapmıştır. Sovyetler’in yıkılmasının ardından siyasi hayatı sona erse de, prestijinden hiçbir şey kaybetmedi. Rus halkının ve dünya kamuoyunun gözünde Tereşkova, Gagarin ve Aleksey Leonov gibi uzay kahramanlarından biridir.
Tarih 1954’ü gösterdiği sıralarda Valentina, şehirde yaşayan anneannesinin yanına taşınarak lastik fabrikasında staj yapmaya başladı. Şehir hayatını ilk kez gördüğü için, komünist ilkeler onu ister istemez çekmeye başladı. Özellikle kadın erkek eşitliğine yönelik hareketler onu mest ediyordu. Stajını tamamlayıp köyüne döndüğünde, idealist yapısı üzerine iyice oturmuştu. Aklında her zaman şehirde gördüğü komünist ilkeler geliyordu. En sonunda dayanamayıp, uzaktan mektupla eğitim veren bir teknik okula kaydolup kendisini geliştirmeye başladı.
Kurs sırasında havacılığa da merak salan Valentina, bir havacılık kulübüne katıldı. Valentina ne yapsa doymuyor, hiçbir şey onu tatmin etmiyordu. Son durağı Sovyetler’in yakından çalıştığı uzaydı. Valentina, 1961’de ilk insanın uzaya çıktığını duyunca yerinde duramamaya başladı. Haberi aldığında resmen ayakları yerden kesilmişti, artık kendisinin de birşeylere el atmasının zamanı gelmişti. Pilotluk deneyimi olmamasına rağmen gidip uzay programına yazıldı. Aldığı uzaktan eğitim sayesinde, paraşütle atlamasıyla öne çıkıyordu. Zaten uzayda kapsülü paraşütle indirme görevi en önemli görev olduğu için, Valentina avantajlı olduğunu düşünüyordu. 16 Haziran’da ise hazırlanıp modülüne biniyor. Ardından geri sayım başlıyor ve uzaya ilk kez bir kadın gönderiliyor. Herkes gerginken fırlatma öncesi onun ağzından şu sözler çıkıyor:
“Hey gökyüzü, şapkanı çıkar ve beni selamla. Geliyorum!” bu sözüyle de ne kadar çılgın bir kadın olduğunu bir kez daha ispatlıyor “Valentina.”
Valentina’nın uzay macerası gerçekten çok enteresan geçmişti. 17 Haziran’da artık uzayda olan Valentina, tüm gözlem ve deneyimlerini şu notlarla ifade ediyordu:
“Biyolojik testleri gerçekleştiremedim, çünkü örneklere ulaşmakta güçlük çekiyorum.”
“Ekipmanlara ulaşmakta güçlük çektiğim için birkaç kez kemerini çözmek zorunda kaldım. Ama dünya dışından şehirlerin fotoğrafını çekmek çok keyifli.”
“Yer çekimsiz ortamda bir sıkıntı yaşamadım. Sadece ellerim havada kendi kendine süzülüyor, bu yüzden bazen onların üstüne oturmak zorunda kalıyorum.”
“Bir kere kustum. Ama koşullar yüzünden değil. Yemek yüzünden. Canım patates ve soğan çekiyor.”
Dünya yörüngesinde 48 tur atarak geçirdiği yaklaşık 72 saatin ardından Dünya’ya inen Valentina, NASA’nın Mercury programındaki 6 astronotun yapamadığı bir şeyi gerçekleştirmişti. 19 Haziran 1963’de öğlen saat 11.20’de kapsülünden dışarıya çıkan Valentina Tereşkova, indiği köyde kahraman gibi karşılandı. Köyde yaşayan halk, ona çok istediği patatesi verdiğinde o da onları yiyemediği hazır yemekleri vererek bir espri yapmıştı.