Gastroparezi Nedir?
Mide felci anlamına gelen gastroparezi, mide hareketlerinin azalması veya durmasıyla seyreden sindirim sistemi bozukluğudur. Mide normal fonsiyonunu yerine getirdiğinde, midenin kasılmaları yiyecekleri küçük parçalara ayırır ve besinlerin sindirilmesi ve emilmesi için ince barsağa gönderir. Gastroparezi olduğunda normal bir şekilde kasılamayan mide, ne yiyecekleri küçük parçalara ayırabilir ne de onları ince barsağa iletebilir. Yediklerimiz midede çok uzun süre kalırsa, mide içindeki besinlerin fermente olmasıyla mide içinde bakteriyel üreme başlayabilir. Gastroparezili hastada bulantı ve kusma sık görülür. Ayrıca uzun süre midede sindirilmeden kalan yiyecekler, bezoar denilen katı kitleler oluşturabilir ve bu da mide çıkışının tıkanmasına yol açarak bulantı ve kusmaya yol açabilir.
Gastroparezinin Nedenleri Nelerdir?
Sağlıklı bir bireyde alınan gıdaların sindirim sisteminde hareketini kontrol eden vagus siniri, midenin düz kaslarına uyarı gönderir. Bu da midenin kasılıp mide içeriğinin ilerlemesini sağlar. Vagus sinirinin zarar görmesi veya fonksiyonunun azalması gastropareziye neden olur. Sonuçta midenin hareketi yavaşlar veya durur. Gastroparezinin en sık görülen nedenleri şunlardır:
- Diabetes mellitus: Uzun süreli diyabetin ciddi komplikasyonlarından biri olan nöropati nedeniyle midenin motor fonksiyonları bozulabilir ve gastroparezi görülür.
- Viral nedenler: Ateş, bulantı, diyare ve kas ağrıları bu tip gastroparezide görülen belirtilerdir. Daha çok gıda zehirlenmeleri ve akut gastroenteritlerin seyrinde görülür ve genellikle geçicidir.
- İdyopatik (Sebebi bilinmeyen) gastroparezi: İdiyopatik gastroparezide yavaş ilerleyen bir hastalık süreci söz konusudur ve şişkinlik, bulantı ve kusma gibi belirtiler uzun süreden beri mevcuttur.
- Cerrahi girişim sonrasında oluşan gastroparezi (Postoperatif gastroparezi): Ülser, mide ve diyaframa yönelik ameliyatlarda vagusun kesilmesi sonucunda mide vagus siniri tarafından uyarılamaz ve kasılamaz.Göğüs ve karna uygulanan radyasyon tedavisi
- Endokrin sorunlar (Addison hastalığı, hipotiroidism, kalsiyum metabolizması bozuklukları) ve metabolik hastalıklar
- Anoreksiya nervosa, bulimia gibi yeme bozuklukları
- Barsak kasılmalarını yavaşlatan bazı ilaçların kullanımı ( Morfin ve türevleri, trisiklik antidepresanlar, yüksek kan basıncı tedavisinde kullanılan bazı ilaçlar (kalsiyum kanal blokerleri, klonidin), dopamin agonistleri, lityum, nikotin, bazı hormonal ilaçlar (Progesteron blokerleri)
- Amiloidoz (Çeşitli doku ve organlarda hücrelerarası bölgede amiloid adı verilen proteinin birikmesiyle oluşan bir hastalıktır.)
- Skleroderma (Derinin sert ve parlak göründüğü, eklemlerin çevresindeki bağ dokusunu ve kan damarlarını etkileyen kronik romatolojik bir hastalıktır. Özellikle yemek borusu ve mide fonksiyonları bozulur, reflüye ve gastropareziye bağlı şikayetler belirgindir)
- Parkinson hastalığı gibi merkezi sinir sistemi hastalıkları
Gastroparezi Belirtileri Nelerdir?
Her bireyde farklı belirtiler görülebilir. Gastroparezisi olan bir birey, yemek yedikten saatler sonra sindirilmemiş gıda kusabilir. Gastroparezinin en sık görülen belirtiler şunlardır:
- Erken doyma hissi
- Sık sık veya arada bir gelen bulantı
- Ağız kokusu
- Kusma
- İştahsızlık ve kilo kaybı
- Reflü benzeri yakınmalar (Bkz.reflü)
- Karında çalkantı hissi ve ağrı
Not: Bu belirtiler başka hastalıklarda da görülebileceğinden teşhis için mutlaka bir gastroenteroloğa başvurulmalıdır.
