Siz veya sevdiğiniz biri demans hastalığıyla mücadele ediyorsa, bu konuda yalnız değilsiniz demektir. Alzheimer Derneği’nin son tahminlerine göre Türkiye’de yaklaşık 600 bin Alzheimer hastası, yaklaşık 1 milyon demans hastası bulunuyor. Halk arasında alzaymır, bunama da denilen alzheimer belirtileri için bu 10 işareti sizler için hazırladık.
Bu kadar kişi bu hastalıktan mustaripken, Alzheimer’ın önüne geçmek bir öncelik hâline gelmiştir. Tedavi araştırmaları hız kazansa da, erken tanı ve uygun bakım bu hastalığa sahip olanların genel sağlık ve mutluluğunu büyük ölçüde etkilediği de kabul edilir bir gerçektir.
Size demans teşhisi yeni konulmuşsa veya demans evreleri ilerleyen aşamalarında olan sevdiğiniz biri varsa; bu rehber olası bakımı almanın yanı sıra sizin ve ailenizin hayatlarından mümkün mertebede keyif almanıza yardımcı olmayı hedeflemektedir.
Söz konusu demansın erken belirtilerini tanımlamak olduğunda, genelde yaşlanmayla birlikte gelişen tipik hafıza değişiklikleri ile daha ciddi bir şeylerin gelişmekte olabileceğini gösteren uyarı işaretleri arasında belirgin bir fark yoktur. Normal ve potansiyel problemli hafıza işlevini ayırt etmeniz için alzheimer belirtileri hakkında bilmeniz gereken 10 işareti sizle paylaşıyoruz:
Demansın en yaygın erken belirtileri arasında yeni bilgiyi unutmak gelir. Önemli konuları unutmak ve sürekli aynı bilgiyi sormak da Alzheimer’ın erken evresinde yaygın görülen semptomlar arasındadır.
Normal olan: Ara sıra isimleri veya randevuları unutmak ve bunları sonradan hatırlamak.
Demansa sahip kişiler genelde günlük işleri planlamada ve tamamlamada zorluk yaşar. Kişiler yemek hazırlamada, telefon görüşmesi yapma veya oyun oynamadaki sıralamaları aklında tutamayabilir.
Normal olan: Ara sıra yapılan hareketlerin nedenini unutmak ve söylemek istediğiniz şeyi sonradan hatırlamak.
Alzheimer belirtileri yaşayan hastalar genelde basit veya alternatif farklı kelimeleri unuturlar. Bu da onların konuşma ve yazmasını anlaşılması zor hâle getirir. “Diş fırçası” kelimesini hatırlamakta güçlük çekerek, bunun yerine “ağzım için kullandığım o şey” ifadesiyle sorabilirler.
Normal olan: Ara sıra doğru kelimeyi bulmakta zorlanma.
Alzheimer hastaları kendi mahallesinde kaybolabilir, nerede olduklarını ve oraya nasıl geldiklerini unutabilir ve eve nasıl gideceklerini bilemeyebilirler.
Normal olan: Bir anda hangi günde olduğunuzu veya nereye gideceğinizi unutmak.
Alzheimer hastaları güzel havada üzerine kat kat bir şeyler alabilir veya soğuk havada çok hafif bir şekilde giyinebilirler.
Normal olan: Zaman zaman tartışılabilir kararlar vermek.
Alzheimer hastası olan biri hangi numaraların ne olduğunu ve ne için kullanıldıkları gibi kompleks zihinsel işlevleri gerçekleştirmede olağandışı bir zorluk yaşayabilir.
Alzheimer hastası olan biri eşyaları olmadık yerlere koyabilir. Örneğin, ütüyü buzdolabında, kol saatini şeker kâsesinin içinde bulabilirsiniz.
Tipik olan nedir? Anahtar veya cüzdanı yanlış yere koymak ama sonrasında hatırlayarak doğru hâle getirmek.
Alzheimer hastası olan birinin ruh hâlinde hızlı değişimler yaşanabilir. Sakinken birdenbire gözyaşları içinde kalmak, sinirlenmek veya saldırganlaşmak gibi. Aşırı derecede kafaları karışmış, endişeli, şüpheli veya aile bireyine bağımlı olma hâli içinde olabilirler.
Tipik olan nedir? Ara sıra mutsuz veya karamsar hissetmek.
Bazıları için, görsel işlemedeki bir değişim Alzheimer’ın erken belirtileri arasında olabilir. Bu kişiler okumada zorluk yaşayabilir, mesafeyi çıkaramayabilir, renk ya da tezatlığı belirleyemeyebilirler. Bu da araba kullanmada sorunlara sebep olur.
Alzheimer belirtileri yaşayan bir kişi yaşadığı değişimler sebebiyle sosyal olmaktan kaçınabilir. Bu kişiler spordan, sosyal etkinliklerden ve hobilerinden uzaklaşabilirler. Saatlerce televizyon karşısında pasif bir şekilde oturup, normalinden daha fazla uyuyabilir veya günlük aktiviteleri yapmak istemeyebilirler.
Bu belirtilere ek olarak, kişinin işlevsellik seviyesinde hızlı bir değişim varsa doktora görünmenin her zaman faydalı olacağını unutmayın. Demansın geliştiğini ne kadar erken fark ederseniz, etkilerini o kadar erken hafifletirsiniz.