Her hafta pazar günleri YouTube kanalına yeni bir video yüklüyen ünlü YouTuber Barış Özcan bu hafta ki videosunda ilginç bir buluşa imza attı “KAHVUYKU”. İşte “KAHVUYKU” anlamı…
Pazar günü yayınladığım bu videoları genellikle kahvaltı yaparken izlediğinizi söylüyorsunuz. Eğer öyleyse, şu anda bu videoyu kahvaltı masasında izliyorsanız, öncelikle afiyet olsun. Büyük bir ihtimalle şu anda çayınızı yudumluyorsunuz. Çünkü istatistiklere göre dünyada en çok çay içen ülke Türkiye. Kişi başı yılda 3,5 kg çay tüketiyoruz. Listenin ikinci sırasındaki en yakın rakibimiz İrlanda ve onun ardından gelen İngiltere bile -ki biliyorsunuz İngilizlerin çay sevgisi meşhurdur- yılda 2 kg civarında… Neredeyse bu iki ülkedeki kişilerin tükettiği çayın toplamını biz tek başımıza içiyoruz. Genellikle de kahvaltıda yapıyoruz bu işi. Peki kahvaltıda çayınızı yudumlarken hiç düşündünüz mü neden bu öğüne kahvaltı dendiğini? Bunun için 374 yıl geriye gitmemiz gerekiyor.
Evliya Çelebi 1645 yılında Erzurum’a gittiğinde oradaki yemek kültürü hakkında şu satırları kaleme almıştı: “Ve yine ale’s-seher yedi yire dahi onar fağfûrî kahvealtı ta‘âm çekilirdi. Ve hazînedâr ve silâhdâr ve çukadâr ve nişâncı ve mühürdâra ve’l-hâsıl yedi iç ağaları mertebe sâhiblerine beşer sahan kahvealtı ta‘âm çıkup anlar ile cümle iç ağaları tahte’l-kahve futûr ederlerdi.” Bu iki cümlede üç kez kahvaltı deniyor. Kahvealtı ya da tahte’l kahve şeklinde. Seyahatname’de aynı sayfalarda sabahları (alesseher) kahveyle yenilen hafif bir yemek tarif ediliyor. Çayla yenilen değil.
Çay çok daha eski bir içecek olmasına rağmen o dönemde Anadolu topraklarında pek bilinmiyordu. Sabahları herkes kahve içiyordu. İlk kez Evliya Çelebi’nin kayıtlara geçirdiği bu kahve altı kelimesi de yüzyıllar içerisinde kahvaltıya dönüştü. O yüzyıllar içerisinde çay bitkisiyle tanışıp onu kahveden daha çok sever hale gelsek de günün en önemli öğününe hala kahvaltı diyoruz. Bu uzun girişi yapma sebebim sizlere yeni bir kelimeyi tanıtmak istemem. Kahvuyku. Bu kelimeyi tamamen Evliya Çelebi’den ilham alarak ben uydurdum. Kahvaltı = kahveyle yenilen yemek demiştik. Kahvuyku kelimesini de şöyle tanımlayabiliriz: Kahvuyku = kahve sonrası uyku.