Adaçayı binlerce yıldır geleneksel tıpta ağrı, ishal, soğuk algınlığı, sindirim ve ruhsal sorunların tedavisinde kullanılan şifalı bir bitkidir. Sıcak basması, sinirlilik gibi menopoz belirtilerini ve aşırı terlemeyi önleyebilir.
Çayır ve meralarda bulunan adaçayı (Salvia officinalis), dişotu ve meryemiye adları ile de tanınıyor. 30-70 cm boyunda olan bitkinin menekşe renkli çiçekleri halka dizilişli, karşılıklı olan beyaz keçeli yaprakları gümüş gibi parıldıyor ve acımtırak, ıtırlı bir koku yayıyor.
Adaçayı, çok eski çağlarda da şifalı bir bitki olarak biliniyor. 13. asırda “Eğer dikmişsen adaçayını bahçeye, ne gerek var ölmeye” şeklinde sözlerle şifaları anlatılmaya çalışılan adaçayı, sıkça içildiğinde tüm bedeni güçlendiriyor, kalp krizi tehlikesini azaltıyor ve kötürümlüklerde çok yararlı olduğu biliniyor.
Adaçayının Faydaları Nelerdir?
Bilimsel olarak Salvia officinalis olarak bilinen adaçayı grimsi yeşil yaprakları ve odunsu bir sapı olan çok yıllık, yaprak dökmeyen bir çalıdır. Ballıbabagiller familyasından (kekik, lavanta, nane, biberiye ile birlikte) olan bu şifalı bitki Orta Doğu ve Akdeniz bölgelerine özgüdür. İlkbahar sonu veya yaz başında, adaçayı bitkileri lavanta ve beyazdan pembeye ve mor rengine değin değişen çiçekler açar. Adaçayı yaprakları trikom adı verilen küçük, saç benzeri yapılarla kaplıdır. Sabun ve kozmetik ürünlerinde parfüm olarak kullanılır.
1. Menopoz Semptomlarını Azaltır
Menopoz sırasında oluşan hormonal dengesizliklere östrojen eksikliği neden olur. Adaçayı içindeki bileşikler östrojen benzeri özelliklere sahip olduğundan özellikle menopozda yaşanan sıcak basmaları, aşırı terleme ve sinirliliği önlemede yardımcı olmaktadır. Adaçayı yapraklarının ve takviyesinin, adet düzensizlikleri, dismenore (ağrılı adet dönemleri), amenore (adetten kesilme) gibi sorunlarla baş etme kapasitesi bulunmaktadır.
2. Gece Terlemelerini Azaltır
Gece terlemelerinde ve aşırı terlemelerde, lavanta çiçeğinin yanı sıra yardımcı olabilecek tek bitki olarak gösteriliyor.
3. Sindirim Sistemine Faydalıdır
Adaçayı yaprakları ve özü bağırsak hareketlerini yatıştırmak ve hazımsızlık belirtilerini azaltmak için gaz giderici bir bitki olarak kullanılır. Adaçayında bulunan rosmarinik asit mide ve bağırsak spazmlarını önleyerek ishal ve gastrit oluşumunu engelleyebilir. Yaprakları, bağırsaklarda meydana gelebilecek iltihaplanma, enfeksiyon ve abdominal kolik (iç organlarda oluşan kas spazmı nedeniyle ortaya çıkan ağrı) tedavisinde faydalıdır.
4. Boğaz vb. Hastalıklarına
Adaçayı dıştan uygulandığında (çalkalama ve gargara), bademcik iltihabı, boğaz hastalıkları, diş iltihaplanmaları, yutak ve ağız boşluğu iltihaplanmalarında veya ülserlerinde özellikle öneriliyor.
5. Kanı Temizler
Kan temizleyici etkisi bulunan adaçayı, solunum organlarını ve mideyi balgamsı salgılardan temizliyor, iştah açıyor.
6. Kötü Kolestrole Ve Diyabete İyi Gelir
Adaçayının uzun süreli (2-3 hafta) ve düzenli kullanımı (günde 2 kez çay olarak) kötü kolesterolün oluşmasını engelleyerek iyi kolesterol seviyelerini yükseltir.
7. Kanserle savaşır
Adaçayı içmenin kolon kanserinin başlangıç evrelerini baskılayabildiği yapılan araştırmalarda görülmüştür. Adaçayı özlerinde bulunan karnosol, kuersetin ve rosmarinik asit gibi güçlü antioksidanlar kanser hücrelerinin büyümesini baskılar ve ağız kanseri, karaciğer kanseri, serviks kanseri, meme kanseri, böbrek kanseri ve cilt kanserine karşı etkili olabilir.
8. Alzheimera etkileri
Araştırmalar adaçayı özünün hafif ve orta dereceli Alzheimer hastalığının belirtilerinin giderilmesinde etkili olabileceğini ortaya koymuştur. Bunu bellekte bir kimyasal haberci olarak çalışan ACH düzeylerinin parçalanmasını durdurarak yapmakta ve öğrenme, hafıza ve bilgi işleme yeteneklerinin iyileşmesine yardımcı olmaktadır.
9. Depresyona iyi gelir
Kaygı giderici ve sakinleştirici özelliği olan adaçayının içerdiği diosmetin, apigenin ve luteolinin gibi antioksidanlar, depresyon ve stres ile mücadele sağlar. Günde bir bardak adaçayı içmek depresyondan kaynaklanan olumsuzlukla mücadele etmeye yardım eder.
10. Cilt sağlığına iyi gelir
Adaçayı içeren topikal kremler (adaçayı yaprakları ile yapılan merhem) antibakteriyel etkisiyle egzama, sedef hastalığı ve akne gibi hastalıklara karşı bir savunma hattı oluşturur. Ciltte oluşan leke ve iltihaplı bölgelere düzenli olarak adaçayı özü uygulaması çirkin görünümleri kademeli olarak ortadan kaldırabilir ve UV ışınlarından kaynaklanan cilt kızarıklığını önler. Ayrıca ciltteki yaşlanma belirtilerinin giderilmesine yardımcı olabilir.
Ayrıca Adaçayı…
- Saç derisini besler, kepeği önler ve saçları temizler. Adaçayı yağını incelterek saç diplerine uygulayın. 15 dk. bekledikten sonra her zaman kullandığınız şampuanınızla saçınızı yıkayın.
- Ağız ve diş sağlığına iyi gelir. 100 mililitrelik bir kâseye 1-2 damla adaçayı yağı, nane veya karanfil yağıyla karıştırılarak kullanılır. Suyla karıştırılmalıdır. Haftada 3 kez gargara yapılabilir ve yutulmamalıdır.
- Regl ağrılarına iyi gelir. Yağ inceltilerek karna ve kollara masaj yapılabilir.
- Menopoz kaynaklı sıkıntıları giderir. Yağ inceltilerek ayaklara masaj yapılır. Banyo suyuna eklenebilir.
- Bronşit ve astım için kullanılabilir. Banyo suyuna 3-5 damla esans yağı eklenir.
- Kesiklere, ufak yaralanmalara iyi gelir. Adaçayı yaprakları ezilerek lapa haline getirilir ve yaranın üstüne kompres yapılır.
