Menenjit beyni ve omuriliği saran meninks adı verilen zarın iltihaplı hastalığıdır. Hastalığın en genel bulguları ateş, baş ağrısı ve ense sertliğidir. Hastalığın etkeni virüsler, bakteriler ve parazitler olabilir. Bazı menenjitler kendiliğinden iyileşebilecek kadar hafif, bazıları ise hayatı tehdit edecek kadar ciddi olabilir. Menenjit en sık bebeklerde, çocuklarda ve genç erişkinlerde görülür.
Erken menenjit belirtileri gribi taklit edebilir. Bir kaç saat yada gün içinde asıl menenjit belirtileri ortaya çıkar. En sık görülen menenjit belirtileri şunlardır:
Yeni doğan bebeklerdeki menenjit belirtileri:
En sık görülen etken virüslerdir. Daha sonra bakteriler ve parazitler etken olarak görülür.
Pnömokoklar: Küçük çocuklarda ve yetişkinlerde görülen en sık menenjit etkenidir. Orta kulak enfeksiyonu, sinüzit ve zatürreye de neden olur. Aşı ile önlenebilmesi mümkündür. Ülkemizde bebeklikten itibaren aşı uygulaması vardır.
Meningokoklar: Diğer bir sık görülen menenjit etkenidir. Hem çocuklarda hem de yetişkinlerde menejit yapar. Üst solunum yolunda enfeksiyon yapar daha sonra bakteriler dolaşıma geçerek beyne ulaşır. Öğrenci yurtları, askeri kışlalar ve yatılı okullarda salgınlara neden olabilir. Aşı ile önlenebilmesi mümkündür.
Listeria:Bu bakteriler pastorize edilmemiş peynirler, sosisli sandviçler ve başka besinlerle bulaşabilirler. Hamile kadınlar, yaşlılar, yenidoğanlar ve bağışıklık sistemi zayıflamış olanlarda enfeksiyona neden olurlar. Listeria hamilelikte plesantayı geçer ve bebekte ölümcül enfeksiyona neden olabilir.
Viral menenjitler genellikle hafif seyirlidir. En sık viral etkenler herpes simplex, kabakulak ve HIV virüsüdür.
Pek çok bakteriyel menenjit etkeni aşı ile önlenebilmektedir. Aşı yapılmamış bebekler hem kendileri risk altındadır hem de toplumu risk altında bırakırlar. Yurtlar, kreşler, kışlalar menenjit salgınlarının kolayca görülebileceği yerlerdir. Hamilelikte listeriozis riski artar. AIDS, diyabet, alkolizm ve bağışıklık sistemini baskılayan ilaç kullananlarda menenjit riski artar. Bunun dışında bebekler ve çocuklar doğal nedenlerle menenjite yakalanma riski taşırlar. Menenjit etkeninin yayılma şekli hapşırma, öksürme, öpüşme, bazı mutfak eşyalarının ve diş fırçalarının ortak kullanımıdır. Menenjit etkeni bu bakteriyi hasta olmadıkları halde burun ve boğazlarında taşıyan insanlardan bulaşır. Bir insan menenjite birden fazla kere yakalanabilir. Yaşlılarda da menenjit riski fazladır.
Yukarıda saydığımız belirtileri gösteren hastalar hastaneye yatırılır ve beyin omurilik sıvısı alınır. Beyin omurilik sıvısı ince bir iğne ile bel bölgesindeki omurgaların arasından alınır. Alınan sıvının incelenmesi ile tanı kesinleşir. Beyinde hasar olup olmadığını anlamak için bilgisayarlı tomografi çekilebilir. Bakteriyel menenjit tedavisinde antibiyotikler kullanılır. Bazı viral menenjitler kendiliğinden iyileşirken bazıları için antiviral tedaviye ihtiyaç vardır.
Sık sık ellerin yıkanması, aşılar, hijyen kurallarına dikkat edilmesi, aksırırken öksürürken ağzın kapatılması, hamilelerde iyi pişirilmemiş gıdaların tüketilmemesi başlıca korunma yöntemleridir.
Şayet siz yada aile bireylerinden birinde şu belirtiler varsa acilen doktora gitmelisiniz: Yüksek ateş, baş ağrısı, kusma, bilinç bulanıklığı ve ense sertliği.
Bakteriyel menenjit tanıda ve antibiyotik başlanmada geç kalınırsa ölümcül olabilmektedir. Beyin hasarı kalma olasılığı yüksektir. Meningokok menenjitinde hasta ile temas eden herkese koruyucu ilaç başlanması gerekmektedir.