Biberiye Nedir? Faydaları Nelerdir?

Ballıbabagiller familyasından olan biberiye bitkisi nedir? Biberiyenin faydaları nelerdir?

Biberiye Hakkında

Biberiye (Rosmarinus officinalis), ballıbabagiller (Lamiaceae) familyasından iğneye benzeyen ince yapraklı, daima yeşil kalan bir bitki türüdür. Mor çiçekli ve çalı görünümlü bitkidir. Akdeniz çevresinde yaygın olarak yetişen bitkinin genç sürgünleri bahar olarak, kendisi ise süs bitkisi olarak kullanılır. Çiçekleri haşlanarak uyarıcı bir şurup elde edildiği gibi, “biberiye ispirtosu”, kolonya vb. yapmaya yarayan değerli bir esans da çıkarılır. Ayrıca, yapraklarından yağ elde edilir.

Biberiyenin faydaları nelerdir?

Sindirim sistemine iyi gelir

İltihap giderici özelliğiyle geleneksel olarak mide ülserihazımsızlık ve bağırsak bozuklukları için doğal bir ilaç olarak kullanılır. İrritabl bağırsak sendromu (IBS) ve kolit gibi bağırsak hastalıklarıyla mücadele edebilir.

Kanserin gelişmesini engeller

Biberiyede bulunan karnosol, rosmarinik, betülinik ve karnosik-asit kansere karşı koruyucudur. Bitkinin özleri cilt kanserilösemimeme ve karaciğer kanseriprostatmesaneyumurtalıkkolonakciğer, ve pankreas kanserlerine karşı etkilidir. Hücrelere zarar vermeyen bir tedavi olarak doktor gözetiminde kemoterapi ilaçlarıyla birlikte kullanılabilir.

Bağışıklık sistemini güçlendirir

Biberiyedeki antioksidan bileşikler, vücudun kendi bağışıklık sisteminin arkasında ikincil bir savunma hattı oluşturur ve vücudun bütünlüğüne zarar verebilecek birçok farklı hastalığa ve patojene karşı savunma sağlar. Serbest radikal denen zararlı parçacıkları etkisizleştirir.

Güçlü bir iltihap önleyicidir

Kas, eklem ve kan damarlarında enflamasyonu azaltarak gut, kan basıncı bozuklukları, artrit gibi hastalıkların yanı sıra fiziksel zorlanma veya yaralanmalara karşı direnç sağlar.

Kalp ve damar sağlığının korunmasına ve ateroskleroz hastalığı belirtilerinin önlenmesine yardımcı olabilir. Kas spazmlarına karşı koruma sağlar. Karnosik asit yaşa bağlı maküler dejenerasyonu önlemeye yardımcı olur. Biberiye özleri antioksidan çeşitliliğiyle anti-trombotik (kanın pıhtılaşmasını önleyen) etkiler gösterir.

Sinir sistemine koruma sağlar

Biberiyenin yapraklarından elde edilen özler; karnosik ve rosmarinik asit gibi fenolik bileşikler içerdiği için nöronlarda meydana gelen bozulmaları önler. Bu nedenle tamamlayıcı tıpta, ataksi, bunama, Alzheimer ve Parkinson gibi hastalıkların önlenmesinde kullanılmaktadır. Daha fazla araştırmaya ihtiyaç olmakla birlikte biberiyenin yağının solunmasının demans ve Alzheimer hastalığı olan kişilerde iyileştirici etkiler gösterme potansiyeli vardır.

İdrar söktürücüdür

Suyun vücuttan atılım hızını artırarak, patojenleri, tuzları ve aşırı yağları vücuttan atmaya yardımcı olabilir. Tiroid fonksiyon bozukluğu olan kişilerde görülen üremiyi (idrarla atılan toksik atık ürünlerin kanda birikmesi) iyileştirmede yardımcıdır.

Biberiye yemeklerde nasıl kullanılır?

Biberiye özellikle İtalyan Yunan ve Türk Mutfağının önemli baharatları arasındadır. Aromasından dolayı özellikle et yemeklerine yakışır. Biberiye dallarının odunsu yapısından ötürü daha çok etin marine edilmesi aşamasında kullanılır.

Biberiye et yemeklerinde nasıl kullanılır?

Biberiye et yemeklerine çam esansı katar. Taze biberiye sürgüleri odunsu kısmından sıyrılarak marine soslarına atılır ve pişme esnasında içerisinden çıkarılır veya çok ince kıyılırsa doğrudan tüketilebilir. Et kızartılırken yağın içerisine dal olarak atılırsa yağa kendi tadını vererek lezzetini artırır. Biberiye güveç yemeklerine de yakışır ve kuzu etlerinin tadını ön plana çıkarır. Yavaş pişme esnasında biberiye ve kekik dalları bağlanıp buket yapılarak pişirilir.

Fırında tavuk veya balık pişirirken bir miktar biberiye tereyağı ile birlikte tavuğun üzerine sürülebilir ve tavuk çorbasıyla uyumludur. Patates yemeklerinde kullanılabilir. Tavşan ve geyik etlerini lezzetlendirmek için kullanılır.

Ayrıca:

  • Taze biberiye limonataya katılabilir. Ekmek ve poğaça yapımında kullanılır.
  • Kuru biberiye; adaçayı, mercanköşk, kekik, karabiber ile uyumlu bir tat yakalar.
  • Biberiye kurusu tatlı ve pizza yapımında kullanılabilir.
  • Mangal yaparken közün üstüne konulan birkaç dal biberiye yemeğe ekstra bir tat katar.
  • Kıymaya biberiye özünün eklenmesi pişirme sırasında gelişebilecek kansere neden olan maddelerin oluşumunu azaltır.