İnsan yemek yemeye, spor yapmaya, eğlenceye nasıl zaman ayırıyorsa uykusuna da aynı şekilde zaman ayırmalı. Gündelik hayatta karşılaştığı sorunlarla daha iyi baş edebilmesi için sağlıklı bir vücut, sağlıklı bir zihin için düzenli ve yeterince uyku şarttır. Yeterince uyuyamamak kişinin iş veriminde düşmeye, dikkat ve becerisinde azalmaya sebep olur. Yapılan çalışmalar, yeterince uyku uyuyamayan insanların normalden 4-6 kat daha fazla trafik ve iş kazalarına, dolayısıyla daha fazla mal ve can kayıplarına neden olduklarını göstermiştir.
Uykunun, vücudu fiziksel bakımdan dinlendirme dışında, daha birçok fonksiyonu vardır. Örneğin kalp atımları, kan basıncı ve solunum sayısı uyku sırasında düşer. Bazı hormonlarımızın salgılanması uyku sırasında gerçekleşir. Yani uyku da tıpkı yeme, içme gibidir ve vücudun restorasyonu için gereklidir. Bu nedenle uykumuzu kontrol altına almalı ve dengeli bir uyku düzeni oluşturmalıyız.
Uykunuz Yeterli Mi? Günde Kaç Saat Uyumalıyız?
Zinde kalmak, yeni bir güne mutlu başlamak için yeterince uyumamız şart. Uyku insanın dinlenmeye geçtiği, düşünce karmaşasından arındığı, sinir sisteminin dinlendiği ve bağışıklık sisteminin tamir işiyle uğraştığı zaman dilimidir.
Kaliteli ve yeterli uyku sağlıklı bir yaşamın vazgeçilmezi. Uyku için adeta vücudumuzun şarj aleti de diyebiliriz. Peki yeterli uyku kişiden kişiye göre değişiyor mu yoksa herkes için genel geçer kurallar var mı?
Elbette her yaş grubunun kendine göre uyku saatleri farklılık gösteriyor. Araştırmalar bu konuda çok net bir veri ortaya koyamasa da sağlık için minimum, maksimum aralıkları ve “önerilen” uyku saatlerini belirlemişler. Journal of the National Sleep Foundation’da 2015 yılında yayımlanan bir çalışma bütün yaş grupları için aralıkları belirlemiş. İşte rakamlar;
- Yenidoğanlar (0-3 ay ): Her gün 14-17 saat
- Bebekler (4-11 ay): 12-15 saat
- Yeni yürümeye başlayan çocuklar (1-2 yaş): 11-14 saat
- Okul öncesi (3-5): 10-13 saat
- Okul çağındaki çocuklar (6-13): 9-11 saat
- Gençler (14-17):8-10 saat
- Genç yetişkinler (18-25): 7-9 saattir
- Yetişkinler (26-64): 7-9 saat
- Büyük yetişkinler (65+): 7-8 saat
Yapılan bu çalışma özellikle gençler için (18-25 yaş arası) 6 saatten daha az ve 11 saatten daha çok uykuyu önermiyor. Yine 25-65 yaş arası bireyler için de belirlenen alt sınır 6 saatken üst sınır 11 saat.
Az uyku beslenme durumunu etkiliyor
Yetersiz ve kalitesiz uykunun sağlık durumunuzun yanı sıra beslenme durumunuzu etkilediği de bir gerçek. Yapılan çalışmalara göre yetersiz uyuyan bireyler daha çok abur cubur tüketiminin yanı sıra sağlıksız besin seçimine de eğilim gösteriyor. Üstelik günde 6 saatten az uyuyanların beden kitle indeksleri ve bel çevreleri de yeterli uyuyan bireylere göre çok daha yüksek.
Uykunuz yeterli mi?
Yukarıda önerilen rakamların yanı sıra uyku durumunun tamamen kişiye özel olduğunu da unutmayın. Sizin için yeterli ve hatta fazla gelen uyku saati bir başkası için yetersiz gelebilir. Farklı uyku miktarlarında nasıl hissettiğinizi değerlendirerek kendi bireysel ihtiyaçlarınızı belirleyebilirsiniz. Bunu anlamak için Ulusal Uyku Vakfı’na (National Sleep Foundation) göre kendinize sormanız gereken sorular şunlar;
- Yedi saatlik uyku ile üretken, sağlıklı ve mutlu musunuz? Yoksa dokuz saatlik uyku mı size daha iyi geliyor?
- Uyku problemleri mi yaşıyorsunuz ?
- Fazla kilolu olmak gibi sağlık sorunlarınız mı var? Herhangi bir hastalık için risk altında mısınız?
- Gün boyunca kafein ihtiyacınız oluyor mu?
- Araba sürerken uykulu hissediyor musunuz?
İşte bu sorular uyuduğunuz uykunun sizin için yeterli olup olmadığını size gösterebilir.
Uyku insanın dinlenmeye geçtiği, düşünce karmaşasından arındığı, sinir sisteminin dinlendiği ve bağışıklık sisteminin tamir işiyle uğraştığı zaman dilimidir. Uzman diyetisyen Dilara Koçak sağlıklı bir uyku geçirmek için gerekli olan zaman konusunda yapılan araştırmayı bizlere aktarıyor.
