Göğüs Hastalıkları Bölümü (Akciğer Hastalıkları) Nedir? Hangi Hastalıklara Bakar?

Göğüs Hastalıkları Nedir?

Göğüs hastalıkları bölümü, akciğer ve solunum sisteminde oluşan hastalıkların tanı ve tedavisi ile ilgilenen ana bilim dalıdır. Astım, alerjik hastalıklar, bronşit, kronik obstrüktif akciğer hastalığı, zatürre, tüberküloz, akciğer embolisi, kronik öksürük, akciğer kanseri, uyku sırasında oluşan solunum bozuklukları, sigara bağımlılığına bağlı olarak gelişen hastalıklar gibi pek çok rahatsızlık ile ilgilenen bölüm hekimleri, multidisipliner yaklaşım ile çalışarak, tedavi düzenler. Tanı ve tedavi için gerekli olduğunda, ileri radyolojik görüntüleme tetkikleri, laboratuvar testleri, solunum fonksiyon laboratuvarında yapılan zorlu vital kapasite testi, difüzyon testi gibi pek çok farklı teknik kullanılır. Göğüs hastalıkları ile ilgili hastalıkların tanı ve tedavisini yapan uzman hekimler, sigara bağımlılığı, sigaraya bağlı hastalıklar ve sigara bırakma yöntemleri hakkında da hastalarına yardımcı olur. Gelişen teknoloji ve tıp bilimi ışığında, akciğer hastalıklarına ait tanı, tedavi ve takibini yapan göğüs hastalıkları bölümü hekimleri, 6 yıllık tıp fakültesi eğitiminin ardından 4 yıl da göğüs hastalıkları bölümü için uzmanlık eğitimi alır. Göğüs hastalıkları uzmanları, alerjik etkenlere bağlı olarak gelişen rahatsızlıklar, akciğer kanseri ve uykuda gelişen solunum problemleri gibi pek çok hastalığın tanı ve tedavisinde multidisipliner yaklaşım sergileyerek, hastalıkların tanı ve tedavisini yapar. Ayrıca bölüm hekimleri, yapılan testlere ilişkin rapor düzenler ve gerektiğinde hasta ve hasta yakınlarına taburculuk sonrasında yapılması gerekenler ile ilgili olarak bilgi ve eğitim verir.

Göğüs Hastalıkları Bölümünde Hangi Hastalıkların Tanı ve Tedavisi Yapılır?

Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı, solunuma ve akciğere bağlı olarak gelişen hastalıkların tanı ve tedavisi ile ilgilenir. Hastalar, bölümün uzman hekimleri tarafından gerektiğinde ayaktan takip ile ya da yatarak tedavi edilir. Göğüs hastalıkları arasında yer alan solunum sistemi sorunlarının tanısı için, laboratuvar ve radyolojik tetkiklerden yararlanan hekimler, bölüm laboratuvarları arasında yer alan solunum fonksiyon laboratuvarında, ağız içi basınç ölçümleri, akciğer volüm testleri, difüzyon testi, reversibilite testi, yavaş vital kapasite testi ve zorlu vital kapasite testi gibi pek çok tanı amaçlı girişimlerde bulunur. Alerjik nedenlerden oluşan rahatsızlıklarda cilt testi uygulaması gibi yöntemler için diğer bölüm hekimleri ile koordineli olarak çalışır. Solunuma bağlı olarak gelişen uyku bozukluklarının tanı ve tedavisi için uyku laboratuvarı ve ayrıca ileri görüntüleme hizmetlerinin verildiği bronkoskopi ünitesinde de göğüs hastalıkları uzman hekimleri, hastalıkların tanı ve tedavisi ile ilgilenir.

Göğüs Hastalıkları Nelerdir?

Branş dahilinde yer alan tüm akciğer hastalıklarının tetkik, takip ve tedavisi, göğüs hastalıkları bölümü hekimlerince yapılır. Kişiyi günlük aktiviteleri yapmaktan alıkoyan, yaşam kalitesini düşüren, rahatsızlık veren, solunum sisteminde ve akciğerde oluşan pek çok hastalık bulunur. Öksürük, göğüs, sırt ve omuzda oluşan ağrılar, hırıltılı solunum, balgam, horlama, öksürük ile birlikte görülen kan, hâlsizlik, sadece geceleri görülen terlemeler, ateş, iştahsızlık ve kilo kaybı gibi pek çok şikayete yol açan hastalıklar, göğüs hastalıkları bölümü tarafınca takip ve tedavi edilir. Bu hastalıklardan bazıları şöyledir:

• Akciğer embolisi
• Akciğer kanseri
• Alerjik akciğer hastalıkları
• Kronik öksürük
• Obstrüktif akciğer hastalıkları olarak bilinen astım, bronşektazi ve KOAH
• Halk arasında akciğer zarında sıvı birikmesi olarak bilinen plörezi
• Pnomotoraks ya da diğer bir deyişle akciğerin sönmesi
• Pnömoni olarak tanımlanan zatürre
• Sebebi henüz bilinmeyen, akciğer tutulumuna neden olan ve tedavi edilebilen bir tür hastalık olan; sarkoidoz
• Sigara bağımlılığı, bırakma yöntemleri ve sigaraya bağlı olarak gelişen hastalıklar

Hastalık özelinde, hekim öncelikle hastanın kapsamlı öyküsünü dinler. Fizik muayenenin ardından gerekli gördüğünde radyolojik görüntüleme yöntemlerine ve laboratuvar testlerine başvurulabilir. Aynı şekilde hastanın durumuna, öyküsüne ve muayenesine bağlı olarak solunum fonksiyon laboratuvarında ek testler yapılabilir. Göğüs hastalıkları uzmanı, hastalığın tanısını koyduktan sonra uygun tedavi yöntemini belirler ve hastanın mevcut durumuna bağlı olarak ayaktan takip ya da yatarak tedavi eder.

Solunum Fonksiyon Testleri Nelerdir?

• Yavaş Vital Kapasite Testi: Spirometre cihazı ile akciğer kapasitesinin belirlenmesinde kullanılan bir test yöntemidir. Bu test sırasında hasta, ağız ve burnunu kapatacak şekilde takılan maskenin içinde derin nefes alır ve ardından bırakır. İnspirasyon olarak bilinen nefes alma işlemi sonrasında yavaş bir ekspiryum, yani nefes verme işlemi yapılması sonucu, cihaz dışarı atılan gaz miktarını ölçümler. Sakin bir solunum sırasında akciğerlere giren ve çıkan hava miktarı belirlenir.
• Zorlu Vital Kapasite Testi: Derin bir nefes alma işleminden sonra hızlı ve güçlü bir şekilde nefesin verilmesiyle ölçülen hava hacmidir. Sağlıklı kişiler, akciğer kapasitelerinde bulunan havanın %80’ini 6 saniye ve daha kısa bir sürede boşaltır. Bazı hastalıklara bağlı olarak bu süre çok daha fazla uzayabilir. Spirometre cihazı ile yapılan bu test aracılığıyla akciğerlerde ve solunum sisteminde var olan obstrüksiyon, yani tıkanma ya da solunuma engel olan durum hakkında bilgi sahibi olunur.
• Difüzyon Testi: Akciğerlere alınan ve verilen hava miktarı ile akciğer yüzey alanının belirlendiği bu testte, hastaya helyum içerikli bir gaz karışımı maske aracılığıyla verilir. Hastanın bu gazı içine çektikten sonra 10 saniye süreyle içinde tutması istenir. Sürenin sonunda havanın dışarı verilmesi istenir. Böylece akciğerlere alınan ve verilen gaz miktarı, cihaz tarafından karşılaştırılır ve kaybolan gaz miktarı hesaplanır.
• Reversibilite Testi: Bronkodilatasyon testi olarak da bilinen bu test öncesinde, hastanın düzenli olarak kullandığı ilaçlar hekim tarafından sorgulanır. Hastanın cihaza bağlı maske içinde normal bir şekilde nefes alıp vermesi istenir. Daha sonra nefes açıcı etkili bir fısfıs yapılır ve test aynı şekilde tekrar edilir. Solunumu tıkayıcı ya da solunum kapasitesini düşüren etkenler gözlenir.

Solunum ile ilgili şikayeti olan hastalara öykü ve muayene sonrasında ilk olarak uygulanan solunum fonksiyon testleri, fonksiyon bozukluklarını ve bu bozuklukların derecesini saptamada kullanılır. Pek çok farklı solunum fonksiyon testi yöntemi, ayırıcı tanı ve hastalığın seyrinin takibinde uygulanır.

Solunum Fonksiyon Testleri Kime Yapılır?

Solunum fonksiyon testleri, halk sağlığını ilgilendiren hava kirliliği ve sigara kullanımı gibi epidemiyolojik araştırmaların yanı sıra aşağıda belirtilen durumlarda da sıklıkla uygulanan bir yöntemdir:

• Açıklanamayan nefes darlığı problemi varlığında
• Nefes darlığına sebep olan durumun, kalbe mi yoksa akciğere mi bağlı olduğunun anlaşılması gerektiğinde
• Yoğun bakım ünitesinde yatan hastaların takibinde
• Hava yolunda var olan obstrüksiyonun saptanmasında
• Egzersiz sırasında gelişen durumların belirlenmesinde
• Tedaviye verilen yanıtın izlenmesinde
• Ameliyat öncesi risk faktörlerinin değerlendirilmesinde
• Nefes alıp vermeyi zorlaştıran hastalığın tanısının netleştirilmesinde

Bronkoskopi Ünitesi ve Uyku Laboratuvarı

Ucunda ışık kaynağı ve optik görüntüleme cihazı bulunan bronkoskopi cihazı ile solunum yolları detaylı ve direkt olarak incelenebilir. Bu ünitede yer alan bronkoskopi cihazı ile çoğunlukla kanlı balgam çıkaran, balgamında tümör hücresi bulunan, akciğer grafisi ya da tomografisinde anormallik bulunan, kanser şüphesi olan, nedeni henüz saptanamamış öksürük şikayeti olan ve nefes borusuna yabancı cisim kaçan hastaların görsel olarak incelenmesi yapılır. Uyku laboratuvarında ise horlama, uykuda nefesin kesilmesi ve uyku apnesi gibi şikayetlerin sebebi araştırılır. Hastaların bir gece süreyle, özel olarak hazırlamış uyku odasında uyuması ve bu süre zarfında, kamera ve bilgisayara bağlı elektrotlar aracılığıyla sürekli olarak hastaya ait verilerin kaydedilmesi sonucu elde edilen bilgiler ışığında hastanın değerlendirilmesi yapılır.

Sağlıklı yaşam için belirli aralıklarla kontrollerinizi yaptırmayı ihmal etmeyin.