Biyopsi bir tanı yöntemi olan biyopsi, vücutta hastalık şüphesi bulunan bölgeden cerrahi yöntemler ile hücre, sıvı ya da doku alma işlemidir. Başta kanser olmak üzere, pek çok hastalığın kesin teşhisi için hastadan alınan küçük doku, hücre ya da sıvı örneğinin, patoloji laboratuvarında incelenmesi işlemi olan biyopsi, bazı durumlarda ameliyat sırasında da yapılabilir. Yapılan patolojik incelemenin sonucunda, hastanın doku ya da organında var olan değişiklikler ve anormallikler, patologlar tarafınca incelenerek raporlanır. Böylece uygun tedavi için gerekli olan tanı netleşmiş olur. Yüzyıllardır uygulanan, gelişmiş teknoloji ve bilgi birikimi ile bir hayli hızlı ve kesin sonuçlar alınabilen biyopsi sayesinde şüphe duyulan dokular incelenir. Uygulanan biyopsi yöntemi ile gerek olduğunda dokunun tamamı da çıkarılabilir. Böylece biyopsi sadece tanı yöntemi olmaktan çıkar ve tedavi yöntemi olarak anılır.
Biyopsi nedir?
Vücutta hastalık ya da kitle olduğu düşünülen bölgeden doku alma işlemi olan biyopsi, farklı iğneler kullanılarak, açık ameliyata gerek duyulmadan da gerçekleştirilebilir. Şüphe duyulan organda kitle varlığında ilgili bölge, biyopsi yöntemiyle görüntülenerek net bir biçimde yeri tespit edilebilir. Çoğunlukla alınan doku veya tümörün iyi ya da kötü huylu olduğunun belirlenmesi için yapılan işlem, bazı enfeksiyon ya da inflamatuar olarak adlandırılan iltihaplı hastalıklarda da, hastalığın evresini ve gidişatını belirlemek için yapılır. Lokal anestezi kullanılarak yapılan biyopsi yöntemleri ile, şüpheli bölgede bulunan lezyona iğne ile girilerek küçük bir parça alınır ve neticenin belirlenmesi için patoloji laboratuvarına gönderilir. Biyopsi yöntemine göre yapılan işlemler farklılık gösterse de çoğunlukla biyopsi işlemi yaklaşık olarak 15 dakika kadar sürer ve sonrasında dikiş atmaya gerek olmaz.
Biyopsi nasıl yapılır?
Uzman hekim tarafından, uygun koşullarda yapıldığında sağlık açısından hiçbir tehlikesi bulunmayan biyopsi, yapıldığı bölgeye göre farklı ekipmanlar ve teknikler kullanılarak yapılır. Bazı biyopsiler görüntüleme eşliğinde, bazıları ameliyat sırasında ve sonrasında, bazıları ise lokal anestezi altında yapılır.
Akciğer biyopsisi nasıl yapılır?
Çekilen akciğer filmi ya da tomografi sonrası fark edilen akciğer hastalıkları veya akciğer kanseri varlığında hızlı ve kesin tanı için akciğer biyopsisi yapılır. Akciğerde varlığı görüntülenmiş kitlenin bulunduğu bölgeye lokal anestezi uygulanır, ilgili bölgeden ince iğne aspirasyon biyopsisi ya da kalın iğne biyopsisi ile doku parçaları alınır. İşlem ultrason ya da bilgisayarlı tomografi ile görüntüleme eşliğinde yapılır. Akciğer zarını delen geniş bir iğne içinden geçirilen daha ince bir iğne yardımıyla örnekler alınır. Bu sayede akciğer zarına hava kaçması engellenir ya da hava kaçsa bile boşaltılabilir.
Karaciğer biyopsisi nasıl yapılır?
Başta hepatit olmak üzere, karaciğer yağlanması, siroz gibi pek çok hastalığın karaciğerde oluşturduğu hasarlanmanın incelenmesi amacıyla yapılır. Karaciğerde var olan kitlenin tanısının netleştirilmesi için de uygulanabilir. İşlem öncesi damar yolundan sedatif ilaç verileceğinden hastanın işlemden 5-6 saat öncesine kadar aç kalması gerekir. Sırt üstü yatan hastanın ilgili bölgesinde küçük bir kesi açılır ve iğne biyopsisi yöntemi ile doku parçası alınır. Hasta o gün hastanede gözlem altında kalır, ertesi gün taburcu edilir.
Böbrek biyopsisi nasıl yapılır?
Tespit edilemeyen böbrek hastalığının teşhisinde, var olan hastalığın durumu hakkında bilgi edinmek gerektiğinde, nakledilen böbreğin durumunu öğrenmek gerektiğinde yapılan böbrek biyopsisi, yaklaşık yarım saatlik bir işlemdir. Lokal anestezi altında ultrason eşliğinde iğne biyopsisi yöntemi ile yapılır. İşlemden sonra kanama riski bulunduğundan, hasta 24 saat müşahede altında tutulur. Bu esnada idrar ve kan sayımları yapılarak hastanın durumu kontrol edilir.
Meme biyopsisi nasıl yapılır?
15 dakika kadar kısa bir süre içinde yapılan meme biyopsisi ile hücre, doku ya da kitle çıkarma işlemi yapılabilir. Ultrason MRI ya da tomografi eşliğinde, lokal anestezi altında iğne biyopsisi, vakumlu biyopsi ya da genel anestezi altında cerrahi biyopsi yöntemleri kullanılarak gerçekleştirilir. Yöntemin belirlenmesindeki faktör, kitlenin büyüklüğüdür.
Tiroit biyopsisi nasıl yapılır?
Herhangi bir kanama ihtimalinin bulunmadığı işlem, ultrason eşliğinde lokal anestezi altında yapılır. Biyopsi işlemine başlanmadan önce giriş ve geçiş yolu radyoloji uzmanı tarafından detaylı ultrason ile belirlenir. İnce iğne aspirasyonu tekniği ile tiroit nodülünden hücre alınır. Birden fazla nodül var ise işlem her bir nodül için tek tek yapılır. Böylece nodülün iyi veya kötü huylu olduğu netleştirilir. İşlem sonrası hasta yaklaşık yarım saat kadar gözlem altında tutulduktan sonra normal hayatına geri dönebilir.
Biyopsi çeşitleri nelerdir?
- İğne Biyopsisi: İki farklı yöntem ile uygulanır. İnce iğne aspirasyon biyopsisi, diğer adıyla perkütan biyopsisi, siyah iğneli bir enjektör yardımı ile yapılır. Hedeflenen dokudan hücre alınması işlemi olan bu yöntem çoğunlukla, tiroid nodüllerinde ve prostat tanısında uygulanır. Bir diğer iğne biyopsisi olan, kalın iğne biyopsisi ise hedeflenen kitlenin içinden silindirik formda doku parçalarının alındığı bir yöntemdir.
- Açık Cerrahi Biyopsisi: Şüphelenilen bölgedeki kitlenin bir kısmı ya da lumpektomide olduğu gibi tamamı genel anestezi altında açılan kesiden çıkarılır.
- Fırça Biyopsisi: Endoskopik olarak yapılır ve küçük bir fırçanın dokuya sürülmesi ile alınan sürüntünün incelenmesi yöntemidir.
- Koryonik Villus Biyopsisi: CVS olarak kısaltan koryonik villus biyopsisi, 10 ile 12. hafta aralığında gebelere uygulanan bir yöntemdir. Anne karnındaki bebeğin genetik ve kromozomal anormalilerinin tespiti için serviksten ya da karından yapılır.
- Koni biyopsisi: Uterus serviksinden koni biçiminde doku çıkarma işlemidir.
- Endoskopik Biyopsi: Endoskop kanalından geçirilen aletler ile küçük doku parçaları alınır. Kement benzeri bir ekipman ile doku boğularak ya da koterize edilerek yani yakılarak doku kesilir ve bir başka alet ile tutularak çıkarılır.
- Senitel Lenf Nodu Biyopsisi: Tümörde var olan kanser hücrelerinin yayılma ihtimalinin en yüksek olduğu lenf nodunun işaretlenmesi amacı ile hastaya mavi boya uygulanır. Lenfatik damarlar bu boyayı ilk olarak kanserin bulunduğu bölgeye, yani lenf noduna taşır. Bir başka cihaz ile renk değişikliğinin olduğu alan tespit edilir ve ilgili bölge çıkarılır.
- Tıraşlama Yöntemi ile Biyopsi: Ciltte var olan lezyonun altındaki bölgenin, cildin üst kısmı ile birlikte çıkarılması işlemidir. Bu yöntem ile tıraşlanan bölge cilde paralel olarak çıkarılır.
- Stereotaktik Biyopsi: Beyin ve memede kullanılan bu yöntem ile biyopsi alanı belirlenir. Tomografi yardımı ile biyopsi alanı net olarak belirlenir. Bir iğne ya da tel yardımıyla biyopsi yapılır.
- Punch Biyopsisi: Çoğunlukla cilde uygulanan bu yöntem ile küçük bir kesme aleti ile doku parçası çıkarılır.
- Vakum Biyopsisi: Vakum yardımlı biyopsi, keskin kenarı ve devamında deliği olan bir iğnenin lezyon içine yerleştirilmesi ile başlar. İleri geri hareket ettirilen iğne dokuları tıraşlarken, iğnenin içinde bulunan vakum ile dokular çekilir.
Bu ve diğer biyopsi yöntemleri ile vücuttan çıkarılan tüm parçalar, şeffaf cam ve plastik kaplara konarak doku bütünlüğü bozulmadan patoloji laboratuvarına gönderilir. Ameliyat sırasında yapılan biyopsiler laboratuvarda öncelikli olmak şartı ile uzman hekim tarafından makroskobik ve mikroskobik olarak incelenir ve raporlanır.
Uzun ve sağlıklı bir yaşam için siz de kontrollerinizi düzenli aralıklarla yaptırmayı ihmal etmeyin.
Patoloji Nedir? Hangi Hastalıklara Patoloji Yapılır? Patolog Ne İş Yapar?
