Gusül abdesti ya da diğer adıyla boy abdesti, bazı hallerde yapılması farz olan ve tüm vücudun yıkanması durumudur. Peki gusül abdesti nasıl alınır?
Gusül Nedir?
Sözlükte gusül “bir şeyi su ile yıkamayı“, fıkıh ilminde ise “bütün vücudun temiz su ile yıkanması şeklinde yapılan hükmî temizlik işlemi“i anlamına gelmektedir. Fıkıhta abdeste küçük temizlik, abdest almayı gerektiren hallere küçük kirlilik (hades-i asgar), gusle büyük temizlik, guslü gerektiren hallere de büyük kirlilik (hades-i ekber) denilir. Guslün, Türkçe’deki bir başka adı ise boy abdestidir.
Gusül Abdesti Nasıl Alınır?
- Öncelikle banyoya girmeden önce, su geçirmeye engel olabilecek oje, boya, yapıştırıcı vb. şeyleri temizlemek gerekmektedir.
- İlk olarak banyoya girmeden önce “Eûzü-Besmele” çekilir ve sol ayak ile banyoya girilir.
- Önce elleri ve avret yerlerini yıkar ve tüm bedenini kir ve pisliklerden temizler.
- Ardından besmele çekilir ve “Niyet ettim Allah rızası için gusül abdesti almaya” denir. (Niyet etmek Şafi Mezhebine göre farzdır.)
- Niyetten sonra namaz abdesti gibi abdest alınır.
- Ağzına üç kere dolu dolu su alınır ve her defasında ağzını boğazına kadar gargara yapmak suretiyle çalkalanır. Oruçlu ise boğazına su kaçmamasına dikkat eder. (Ağzı yıkamak Hanefi Mezhebine göre farzdır.)
- Yine abdest alırken dikkat edeceği diğer bir husus da burnuna üç defa su çekerek burnun temizlenmesidir. Buradaki ölçü, çekilen suyun burnu sızlatacak derinlikte olmasıdır. (Burna su çekmek Hanefi Mezhebine göre farzdır.)
- Daha sonra sağ omuza ve sol omuza sonra başına üçer defa su döker ve vücudun her yerini kuru yer kalmayacak şekilde yıkanır.
- Burada göbek boşluğuyla küpe deliklerine su gitmesi hususuna dikkat edilmelidir. (Bütün vücudu yıkamak Hanefi Mezhebine göre farzdır.)
- Eğer ayak altında su birikmişse banyodan çıkarken ayaklar yıkanır ve daha sonra sağ ayak ile banyodan çıkılır.
Gusül Abdestinin Farzları Nelerdir?
- Ağza dolu dolu su vermek,
- Buruna su çekmek,
- Bir kere de bütün vücudu yıkayıp, temizlemek.
Not: Ağzı, burnu ve bütün bedeni en az bir kere yıkamak farzdır. Bu yıkamayı üç’e çıkaran kimse ise, farzı yerine getirmekle beraber, sünnet sevabını da kazanır.
Gusül Abdestinin Sünnetleri Nelerdir?
- Gusle besmele ve niyet ile başlamak, Malikiler ile Şafiilerde niyet farzdır. Hanbelîlere göre ise, niyet guslün sıhhat şartıdır.
- Öncelikle elleri ve avret yerini yıkamak
- Bedenin herhangi bir yerinde kir ve pislik varsa onu gidermek
- Gusül abdestinden önce namaz abdesti almak
- Su birikintisi varsa ayakların yıkanmasını sona bırakmak
- Abdestten sonra önce üç defa başa, sonra sağ, sonra sol omuza su dökmek, sonra diğer uzuvları yıkamak her defasında bedeni iyi ovuşturmak
- Her âzayı üçer defa yıkamak
- Suyun kullanımında aşırı davranmamak
- Avret yerlerini örterek yıkanmak
- Gusül esnasında konuşmamak
Gusül Abdestini Gerektiren (Farz Olan) Durumlar
1. Cünüplük hâli: Bu, iki sebepten ileri gelir:
- İster uyanık halde olsun, isterse uyku hâlinde olsun, herhangi bir cinsel uyarı veya ilişki olmaksızın, şehvetle meninin dışarı atılması, cinsel doyum halinin meydana gelmesi:
Uyandığında ihtilâm olduğunu hatırlamamakla birlikte elbisesinde meni bulaşığı gören kimsenin gusletmesi gerekir. Buna karşılık ihtilâm olduğunu hatırladığı halde elbisesinde böyle bir iz görmeyen kimsenin ise gusletmesi gerekmez.
- Cinsel ilişkide bulunulma: Burada meninin gelmesi (orgazm) şart değildir. Cinsel münasebetin kendisi cünüplük sebebidir.
2. Kadınların hayız hâli
Kadınların hayız halleri son bulunca, gusletmeleri farz olur.
3. Kadınlara özel bir hâl olan nifas, yani doğumdan sonraki lohusalık hâli
Nifas hâlinden kurtulan bir kadının gusletmesi farz olur.
Gusül Abdesti Alınmadan Yapılması Haram Olan Durumlar
1. Namaz kılmak.
2. Kur’an okumak: Ezberden veya Mushaf’a bakarak bir âyet dahi olsa Kur’an okumak (tilâvet) haramdır. Ancak Kur’an’daki dua ve sena âyetlerini tilâvet kasdı olmaksızın dua ve sena niyyetiyle ezberden okumak câiz görülmüştür. Kelime-i şehadet getirmek, tesbih ve tekbir kelimelerini söylemek de câizdir.
3. Kur’an-ı Kerîm’e el sürmek: Kur’an okumak caiz olmadığı gibi el sürmek de caiz değildir.
4. Kâbe-i Muazzama’yı tavâf etmek.
5. Zaruret olmaksızın câmi-i şerîfin içine girmek veya camiin içinden geçmek.
6.Üzerinde âyet-i kerime yazılı herhangi altın ve gümüş parayı ve kolyeyi veyahut levhayı elle tutmak da haramdır.
Not: Cünüp olan kimse, oruç tutmakla beraber, hayız ve nifas hâlindeki kadın, oruç da tutamaz.
Gusül Abdesti Almanın Sünnet Olduğu Durumlar
- Cuma ve bayram namazları öncesinde,
- Hac veya umre niyetiyle ihrama girerken
- Arafat’ta vakfeden önce
Gusül Abdesti Almanın Müstehap Olduğu Durumlar
- Cenaze yıkama
- Kan aldırma
- Mekke ve Medine’ye girme
- Berat ve Kadir gecelerini ihya etmeyi isteme
- Bir toplantıya katılma
- Yeni elbise giyme
- Bir günahtan tövbe etme
Gusül Abdestiyle İlgili Ayetler
Mâide Suresi 6. Ayet
“Ey iman edenler! Namaz kılmaya kalktığınız zaman yüzlerinizi, dirseklerinize kadar ellerinizi yıkayın; başlarınızı meshedip, topuklara kadar ayaklarınızı da (yıkayın). Eğer cünüp oldunuz ise, boy abdesti alın. Hasta, yahut yolculuk halinde bulunursanız, yahut biriniz tuvaletten gelirse, yahut da kadınlara dokunmuşsanız (cinsî birleşme yapmışsanız) ve bu hallerde su bulamamışsanız temiz toprakla teyemmüm edin de yüzünüzü ve (dirseklere kadar) ellerinizi onunla meshedin. Allah size herhangi bir güçlük çıkarmak istemez; fakat sizi tertemiz kılmak ve size (ihsan ettiği) nimetini tamamlamak ister; umulur ki şükredersiniz.”
Nîsa Suresi 43. Ayet
“Ey iman edenler! Siz sarhoş iken -ne söylediğinizi bilinceye kadar- cünüp iken de -yolcu olan müstesna- gusül edinceye kadar namaza yaklaşmayın. Eğer hasta olur veya bir yolculuk üzerinde bulunursanız, yahut sizden biriniz ayak yolundan gelirse, yahut kadınlara dokunup da (bu durumlarda) su bulamamışsanız o zaman temiz bir toprakla teyemmüm edin: Yüzlerinize ve ellerinize sürün. Şüphesiz Allah çok affedici ve bağışlayıcıdır.”
Gusül Abdestiyle İlgili Hadisler
Hz. Ayşe, Rasûlullah’ın gusül abdesti alışını şöyle anlatmıştır:
“Resûlullah, cünüplükten dolayı guslederken, önce ellerini yıkamakla başlar sonra avret yerini yıkar, sonra namaz abdesti gibi abdest alır. Ondan sonra su alarak saçlarını iyice yıkar. Daha sonra başına üç defa su döker, ondan sonra da bedeninin diğer kısımlarına su dökerdi. Arkassından da ayaklarını yıkardı.” (Müslim, Hayz, 35)
Ebû Abdullah Selmân el-Fârisî’den (r.a.) rivayet edildiğine göre, Resûlullah buyurdu:
“Bir kimse cuma günü gusül abdesti alır, elinden geldiği kadar temizlenir, ya kendi özel kokusundan veya evinde bulunan güzel kokudan sürünür ve evinden çıkar, iki kişinin arasına girmez, sonra üzerine farz olan namazı kılar, imam hutbe okurken susup onu dinlerse, o cuma ile öteki cuma arasındaki günahları bağışlanır.” (Buhârî, Cum’a 6)
Peygamber Efendimiz buyurdular:
“Cuma günü abdest alan kimse iyi bir iş yapmıştır. Guslederse bu daha da faziletlidir.” (Buhârî Vudû’, 46)
Hadis-i Şeirfte buyrulur:
“Fahr-i Kâinât Efendimiz, gusül abdesti alması gereken durumlarda, gusledinceye kadar abdestsiz durmamak için, ellerini duvara vurup teyemmüm ederdi.” (Heysemî, I, 264)
Akîl bin Ebî Tâlib (r.a.), Resûlullah Efendimiz’in,
“Abdest için bir müdd, gusül için de bir sa‘ su yeterlidir.» (Bir sa‘ 4 müd’dür, yani 3,328 kgr’dır.) buyurduğunu rivâyet etmişti. Orada bulunan bir zât:
“Bu kadar su bize yetmez.” dedi. Bunun üzerine Akîl (r.a.), Rasûlullah Efendimiz’i kastederek şöyle cevap verdi:
“Bu kadar su, senden daha hayırlı ve saçı senden daha çok olan zâta yetiyordu.” (İbn-i Mâce, Tahâret, 1)
Hadis-i Şeirfte buyrulur:
“İki sünnet yeri kavuştuğu zaman boşalma olmasa bile gusül gerekir.” (Buhârî, Gasl, 28)
