Papaya, Carica papaya bitkisinin meyvesi ve Carica cinsinin bir üyesi. Papaya’nın ana vatanının Güney Meksika ve Orta Amerika olduğu sanılmaktadır. Ona “kavun ağacı” meyvesine de, kavun ağacı yemişi denmektedir. Çünkü papayanın bir çeşidinin meyvesinin görünümü kavuna benzese de, tadı balkabağına yakındır.
Papayaya, Avustralya’da “papaw” ya da “pawpaw”, Brezilya’da “mamao” adları verilmektedir. Çalı ya da ağaç görünümündeki papaya, güneş ve suyu sevmesi yönüyle Kamkat ve Durian gibi Tropikal iklimin ağacıdır.Olgunlaşmadan toplanan papayalar ise, sebze olarak kullanılmaktadır.Papaya çiğ olarak yenebildiği gibi pişirilerekte yenebilir. Özellikle olgunlaşmamış meyveler zararlı etkilerinin önlemesi için pişirilerek yenmektedir. En dayanıklı carica papaya türleri en fazla -2 derece sıcaklığa dayanabilmektedir. Bir papaya ağacının en fazla 8 yıllık ömrü bulunmaktadır. Papaya tohumdan çoğalabilmekle beraber, kendi kendini tozlayamadığından meyve üretimi için 2 veya daha fazla ağacın bir arada yetiştirilmesi gerekir.
Günümüzde pek çok ülkede Carica papaya’nın kültür türleri yetişir bunlar hızlı büyür, 3 yıl içinde meyve verir ancak tıpkı diğer carica papaya ailesi üyeleri gibi dona karşı dirençleri çok azdır. Papaya’nın meyve sineği gibi meyve üretimini sekteye uğratıcı zararlıları vardır, bununla birlikte ağaç bir kısım virüslere karşı da hassastır, mesela 1990 yılında ortaya çıkan “papaya ringspot virüsü” Hawai’deki neredeyse bütün bir papaya endüstrisini ortadan kaldırmıştır.
Papayanın meyvesi; demir, potasyum, kalsiyum fosfat mineralleri ve A, B1, B2, B5 ve C vitamini yönünden zengindir. Ayrıca papaya’nın karaciğer kanserine karşı içerdiği likopen sayesinde koruyucu bir etkisi olduğu ve yine bağışılık sistemini güçlendirdiği iddia edilmektedir. Tohumu çeşitli bakterilere karşı antibakteriyel koruyucudur, ayrıca böbreklere karşı tohumunun yararlı etkisi olduğu düşünülmektedir. Ayrıca şampuan endüstrisinde de papayadan yararlanılmaktadır.
Papayanın Faydaları
- İçerisinde barındırdığı beta karoten sayesinde kanser oluşumunu engellemeye yardımcı olur.
- Kalorisi çok düşük ve lif oranı yüksek olan papaya bitkisi tok hissetmenizi sağlar, diyetinize yardımcı olur. Aynı zamanda hazımsızlık ve kabızı engeller.
- Yüksek C vitamini içeren papaya, bağışıklık sisteminizi güçlendirir ve vücudunuzu çeşitli hastalıklardan ve enfeksiyonlardan korur.
- Potasyum ve antioksidanlarla kolesterolü düşürebilir ve kalp hastalığı, yüksek tansiyon riskinizi azaltır.
- İçerdiği likopen sayesinde cildinizi korur ve bu yaşlanma belirtilerini azaltmaya yardımcı olur.
- Papaya saçlarınız için önemli olan sebum üretimi ve saçları nemlendiren bir besin olan A vitamini içerir. Cilt ve saç dahil tüm vücut dokularının büyümesi için A vitamini oldukça önemli bir yere sahiptir.
- Papaya, düşük şeker içeriğine sahip olduğu için şeker hastaları için mükemmel bir meyve seçeneğidir. Ayrıca, şeker hastası olmayanlarsa önleyici etki açısından papaya tüketebilir.
Papaya nasıl yenir?
Öncelikle olgun bir papaya seçin. Papaya olgunsa, başparmağınızla meyveye bastırabilmelisiniz. Meyveyi bir kesme tahtası üzerinde uzunlamasına ikiye kesin. İkiye bölünmüş papayayı açın ve bir kaşıkla tohumlarını ayırın. Bir kaşıkla kazarak papaya meyvesini afiyetle yiyebilirsiniz. Dilimlemek için ise dış kısmını soyucu yardımıyla kesebilir ve meyve küpleri yapabilirsiniz. Papaya meyvesi ile milkshake ya da smoothie hazırlayabilirsiniz. Meyve küplerini salataya da ekleyebilirsiniz. Papaya kurusu da satın alıp tüketebilirsiniz. Ayrıca tohumlarını hardal ve karabiber ekleyerek tüketebilirsiniz.
Papaya meyvesi Türkiye’de nerede yetişir?
Soğuk iklimleri sevmeyen papaya, yetiştirilebilmesi için tropikal bir iklime ihtiyacı duyar. Ülkemizin güneyi, Antalya ve Muğla’nın Datça ilçesi papaya üretimi için en uygun koşullara sahiptir. Datça’nın, yılın 300 günü güneşli ve kışın ılıman geçen havası, çiftçilere önemli bir gelir kaynağı oluşturur.
