Taşikardi ya da kalp çarpıntısı kişi istirahat halindeyken kalbin, normalden daha hızlı attığı yaygın bir kalp ritmi bozukluğu türüdür. Kalp atış hızının egzersiz, stres, travma veya hastalığa karşı fizyolojik bir cevap olarak artması ise normaldir ve sinüs taşikardisi olarak adlandırılır. Bu, kalbin doğal kalp uyarısını sağlayan ve sağ kulakçıkta bulunan sinüs düğümünün normalden daha hızlı elektrik sinyalleri göndermesi nedeniyle olur. Kalp atım hızı artmıştır, fakat ritim bozukluğu yoktur. Patolojik taşikardilerde ise kalp, dinlenme sırasında üst veya alt odacıklarda veya her ikisinde birden normalden daha hızlı atar. Kalbin daha hızlı atması nedeniyle, kalp kaslarının (miyokard) oksijen ihtiyacı artar. Bu durum uzun süre devam ederse, oksijen yetersizliğine bağlı miyokard hücreleri ölebilir ve bu da kalp krizine yol açabilir.
Taşiaritmi olarak da adlandırılan taşikardi, dinleme sırasında kalp hızının normali aşmasıdır. Genel olarak, yetişkinler için istirahat halindeki kalp hızının dakikada 100’ün üzerinde olması taşikardi olarak kabul edilir. Altta yatan nedene ve kalbin ne kadar çalışması gerektiğine bağlı olarak kalp çarpıntısı tehlikeli olabilir. Taşikardisi olan bazı kişilerde hiçbir belirti veya komplikasyon olmayabilir. Bununla birlikte inme, kalp krizi, ani kalp durması ve ölüm riskini önemli ölçüde artırır.
Kalp atış hızı, kalp dokusundan gönderilen elektrik sinyalleri yoluyla kontrol edilir. Normal kalp hızı dakikada yaklaşık 60 ila 100 atıştır. Kalp çarpıntısı, kalp dokusundaki bir anormallik nedeniyle hızlı elektrik sinyalleri üretimi sonucunda gelişir. Kalp çok hızlı attığında, kanı vücuda pompalama verimi düşer. Sonuçta da kalbin kendisi de dahil olmak üzere vücudun geri kalanına kan akışı azalır.
Kalp çarpıntısı, genellikle kalbin pompalama hareketini kontrol eden normal elektriksel uyarımlardaki bir bozulmadan kaynaklanır. Bazen taşikardinin kesin nedeni saptanamaz. Aşağıdaki durumlar, koşullar ve hastalıklar olası taşikardi nedenleri arasında bulunur:
Kalp çarpıntısı, organ ve dokuların oksijenden mahrum bırakabilir ve aşağıdaki taşikardi belirti ve şikâyetlere neden olabilir:
Çok farklı anormal taşikardi türleri vardır ve normal derecede hızlı kalp atımının kökenine ve nedenine göre sınıflandırılırlar. Yaygın taşikardi türleri aşağıda açıklanmıştır.
Supraventriküler taşikardi (SVT), kalbin üst kısmındaki uygunsuz elektriksel aktiviteden kaynaklanan anormal derecede hızlı bir kalp ritmidir. Kalp hızı o kadar yüksektir ki odacıklar kasılmadan önce kanla dolamaz. Bu da vücudun geri kalanına kan akışını azaltır. Dört ana tip vardır. Bunlar atriyal fibrilasyon, paroksismal supraventriküler taşikardi (PSVT), atriyal flutter ve Wolff-Parkinson-White sendromu şekilde sıralanabilir.
Ventriküler taşikardi, kalbin alt odacıkları olan ve tıp literatüründe ventrikül adı verilen alt bölümlerdeki hatalı şekilde ateşlenen elektrik sinyalleri nedeniyle ortaya çıkan kalp çarpıntısıdır. Ventriküler taşikardi, art arda en az üç düzensiz kalp atışının olduğu dakikada 100 atımdan fazla bir kalp hızının olmasıdır. Supraventriküler taşikardide olduğu gibi kalp oldukça hızlı atar ve kalp bölmeleri kanla doldurulamaz. Bu nedenle vücudun geri kalanına yeterli kan pompalanamaz.
Tedavi seçenekleri çarpıntının nedenine, hastanın yaşına ve genel sağlık durumuna bağlı olarak değişiklik gösterir. Tedavinin doğru şekilde planlanabilmesi için öncelikli hedef altta yatan nedenin saptanmasıdır. Taşikardi sıklığını azaltmak, tekrar etmesini önlemek ve komplikasyon riskini minimuma indirmek için tedavi planı hazırlanır. Bazı durumlarda, gereken tek şey çarpıntının nedenini tedavi etmektir. Diğer durumlarda altta yatan bir sebep bulunamaz ve bu durumda farklı tedavilerin denemesi gerekebilir. Tedavide kullanılan yöntemlerden bazıları şunlardır:
Nedeni bulunamayan kalp çarpıntısını kontrol altına almak için tıbbi yardım şart olsa da, evde yapılabilecek bazı uygulamalar da çarpıntıyı durdurmaya yardımcı olabilir.
Stres bir kişinin sağlığı üzerinde birçok kötü etkiye sebep olabilir. Kalp çarpıntılarına neden olabilir veya mevcut çarpıntıyı daha kötü hale getirebilir. Aşağıdaki rahatlama tekniklerini denemek çarpıntıyı azaltmaya yardımcı olabilir:
Bir uyarıcıları kullandıktan sonra kalp çarpıntısı ortaya çıkabilir. Aşağıdaki uyarıcı maddelerin alımını azaltmak ya da kesmek belirtileri azaltabilir ya da tamamen ortadan kaldırır:
Tüm uyarıcılar herkeste çarpıntıya neden olmaz.
Vagus siniri beyin ile kalp arasında bağlantı sağlar. Vagus sinirini uyarmak çarpıntıları azaltmaya yardımcı olabilir. Bu amaçla şu manevralar yapılabilir:
Bu yöntemleri denemeden önce tıbbi tedavi ve en iyi teknik hakkında tavsiyeler almak için bir sağlık kuruluşuna başvurmakta fayda vardır.