Hasan Sabbah Hayatı
1046 ve ya 1053 yılları arasında doğduğu rivayet edilen Hasan Sabbah, Sergüzeşt-i Seyyidina adlı eserinde Himyeri Krallığı‘nın soyundan geldiğini ve babası Ali bin Muhammed’in Yemen‘den Kum şehrine ve oradan da Rey şehrine göç ettiğini belirtmiştir. Oğlunun iyi eğitim almasını sağlayan baba Ali bin Muhammed Oniki İmam Şiiliğinin önemli isimlerindir.
Hasan Sabbah’ın İsmaili Mezhebiyle Tanışmayı
Küçük yaşlarında din alimi olmak isteyen Hasan Sabbah, III. (IX.) yüzyıldan itibaren dailerin faaliyet merkezi olan Rey şehrinde tahsiline devam etmiştir. On yedi yaşına kadar ailesinin de mensup olduğu İmamiye Şiası‘na bağlı yaşamıştır. Ailesinin de dahil olduğu İmamiye Şia’lığına mensupken bir Fatımi daisi olan Emire Zarrab’dan etkilenerek İsmailiyye mezhebine mensup olmuştur. Irak bölgesi baş daisi olan İbn Attaş yetenekli bir insan olduğunu anladığı Hasan Sabbah’ın Fatımi Halifesi Müstansır Billah‘ın yanına gidip çeşitli dersler alması gerektiğini tavsiye etmiştir. Hasan Sabbah tavsiyeye uyup İbni Attaş‘ın vekili olarak İsfahan yöresinde iki yıl boyunca davette bulunmuştur. Sabbah, çeşitli şehirler üzerinden geçerek deniz yoluyla Mısır’a gelir ve Halife Müstansır Billah ile görüşmüştür. Yakın ilgisine mazhar olduğu Müstansır Billah onu vekil seçerek Horosan’da davette bulunmasını istemiştir.
Hasan Sabbah, Halife Müstansır’dan sonra yerine Nizar’ın geçmesini istemiştir fakat başkumandan Bedr El-Cemali ise hilafet makamına başka bir ismin geçmesini istemiştir. Hasan Sabbah, muhalefet ettiği Bedr el-Cemali tarafından önce hapse attırılıp ardından ülkeden sürdürülmüştür. Bir rivayete göre de Hasan Sabbah Mısır’dan kaçmıştır. İran’da 9 yıl boyunca Batıniliği yaymak için uğraşmıştır. Ardından 3 yıl boyunca Gilan, Mazenderan bölgelerinde çalışarak halkı etkisi altına almıştır. Sabbah’ın faaliyetlerini izleyen Selçuklu Veziri Nizamülmülk yakalanması için çalışma başlatmıştır. Fakat Kazvin‘e kaçan Hasan Sabbah, Alamut Kalesini karargah olarak ele geçirip, 4 Eylül 1090 tarihinde Nizari-İsmaili Devleti‘ni kurmuştur.
Hasan Sabbah, Alamut Kalesini aldıktan sonra Alamut askeri ve idari merkezi oldu. Halife Müstansır’ın yerine ise Sabbah’ın muhalif olduğu kişi geçince Sabbah Nizar‘ı desteklemeye devam etmiştir. Böylelikle İsmaililer Müstaliyye ve Nizariyye olarak ikiye ayrılmış oldular. Fatımilerle ilişkilerini kesen Sabbah ise Nizariler’in ve Alamut’un lideri konumuna gelmiştir.
Hasan Sabbah’ın Ölümü
Hastalanarak yatağa düşen Hasan Sabbah, halefi olması için Lemeser Kalesi komutanı Kiya Buzrug Ummid‘i seçip herkesin onun liderliğinde çalışmasını istemiştir. 23 Mayıs 1124 Cuma günü ölmüştür.
