Laminacae (Labiatae) familyasından biberiye (Salvia rosmarinus) kokulu, yaprak dökmeyen, iğne yapraklı ve beyaz, pembe, mor veya mavi çiçekli tıbbi ve aromatik bir bitki türüdür. Kuşdili, hasalbal ve akpüren gibi çeşitli adlarla da anılan biberiye 50-100 cm boylarında, çok yıllık bir bitkidir.
Biberiye
Laminacae (Labiatae) familyasından biberiye (Salvia rosmarinus) kokulu, yaprak dökmeyen, iğne yapraklı ve beyaz, pembe, mor veya mavi çiçekli tıbbi ve aromatik bir bitki türüdür. Kuşdili, hasalbal ve akpüren gibi çeşitli adlarla da anılan biberiye 50-100 cm boylarında, çok yıllık bir bitkidir. Dallarının ucunda bulunan çiçekleri yaz boyunca açar. En verimli dönemleri olan Haziran-Eylül aylarında bitkisel çay için toplanır. Yaprak veriminin en düşük olduğu ay Nisan’ dır. Biberiye bitkimiz genellikle maki topraklarda, dağların güneş alan yamaçlarında, üzüm bağlarının kenarlarında yaşamayı sever.
Türkiye’nin Batı ve Güney kıyılarında doğal olarak yetişmekle birlikte Akdeniz bölgesine özgüdür. Çoğunlukla Çanakkale, Mersin, Adana ve Hatay illerinde yetişir. Mersin ve Adana bölgesinde yaklaşık 340 ton kuru biberiye yaprağı üretildiği ve 1999-2003 yılları arası Türkiye’de biberiye ihracatının toplam 328 bin ton olduğu bildirilmektedir. Ülkemizde biberiyenin kültürü yapılmamakta, Fransa, İtalya, Portekiz ve Yunanistan gibi ülkelerde yaygın olarak yapılmaktadır.
Eski Romalılar döneminde gıdaların aromasını zenginleştirmek için kullanılan biberiye Avrupa, Asya ve Amerika’da yüzyıllar boyunca birçok hastalığı tedavi etmek için kullanıldı. İkinci dünya savaşı sırasında mikrobik hastalıkların bulaşmasını engellemek için biberiye dallarının kurutulup yakıldığı bilinmektedir. Bu özelliği içerdiği diterpenlerden kaynaklanmaktadır.
Günümüzde tıbbi tedavi uygulamalarının yanı sıra kozmetik, parfümeri, aromaterapi, eczacılık ve gıda gibi birçok alanda kullanılmaktadır. Kullanılan kısımları, yaprakları ve yapraklarından su buharı distilasyonu ile elde edilen uçucu yağıdır. Biberiye yağı aromaterapide çok yaygın olarak kullanılır.%8 oranında tanen, % 1-2 oranında uçucu yağ içerir. Uçucu yağ dışında rosmarinik asit, kafeik asit gibi fenolik asitleri de içermektedir. Biberiyenin aroması oldukça sert ve keskindir.
Son yıllarda fenolik bileşiklerden zengin biberiye, adaçayı ve karanfil gibi tıbbi ve aromatik bitkilerin gıdalarda koruyucu madde olarak kullanıldıkları alanlarda bir artış gözlenmektedir. Özellikle biberiyenin üzerinde yapılan yoğun çalışmalar sonucunda bitki, Avrupa ve ABD’de antioksidan olarak kullanıma sunulan tek ticari ürün durumuna gelmiştir.
