Divan-ı Hikmet, Hoca Ahmet Yesevi’nin söylediği hikmet adlı şiirlerinin toplandığı kitaptır. Tasavvuf edebiyatının en önemli eseridir.
Divan-ı Hikmet – Hoca Ahmet Yesevi
Divan-ı Hikmet, Türkistan’da doğan Hoca Ahmet Yesevi tarafından dile getirilen hikmetli sözlerdir. Çok küçük yaşlarında dönemin büyük alimlerinden dersler gören Ahmet Yesevi, gördüğü bu dersler doğrultusunda söylediği hikmetlerinin toplandığı bir kitap oluşturulmuştur.
Divan-ı Hikmet’in ana gayesi henüz İslamiyet’i kabul etmemiş veya daha yeni İslam’a girmiş olan Türkler’e İslam’ın esaslarını, tasavvufun inceliklerini, şeriat ahkamını ve Ehl-i sünnet akidesini öğretmek istemesidir. Divan-ı Hikmet’in 145. Hikmet’i de Ahmet Yesevi’nin İslam’ı öğretme çabasını kanıtlar niteliktedir.
“Ey mü’min, gir yola murad isteyip,
Can denizinden geç Rahim Rahman için.
Günahına pişman ol sıdkın ile,
Tevbe eyle rahm edici Gufran için.”
Ahmet Yesevi’nin dilinden dökülen bu sözler sanat amacı taşımayan daha çok didaktik (öğretici) özellik taşıyan sözlerdir. Herkesin anlayabileceği türde sade bir dil ve hece ölçüsüyle yazılmıştır. Yesevi’nin hikmetli sözleri dervişleri tarafından yazılarak en uzakta bulunan Türk topluluklarına kadar ulaştırılmıştır. Divan-ı Hikmet’te Yesevi’ye ait bu zamana kadar toplanan hikmetleri sadece 250’dir.
“Ey dostlar, kulak verin söylediğime,
Ne sebepten altmış üçte girdim yere?
Mirâc sırasında Hakk Mustafa ruhumu gördü,
O sebepten altmış üçte girdim yere.”
Ahmet Yesevi dile getirdiği bazı hikmetlerinde kendisi de anlatmıştır. Yukarıda yer alan 2. hikmette 63 yaşına geldiğinde inzivaya çekildiğini ifade eder.
