İlk Türk Resim Sergisini Açan ”Şeker Ahmet Ali Paşa”

Resimdeki başarısı nedeniyle daha 18 yaşında iken okulun resim öğretmen yardımcılığına tayin edilen, Türk tarihindeki ilk resim sergisini açan, ”Şeker Ahmet Ali Paşa”. Kendisi, Osman Hamdi Bey ve Halil Paşa’nın yanı sıra Fransız akademik üslubunu kendi ülkesinde benimseyen ve kullanan, sayılı Osmanlı ressamlarından biridir. Şeker Ahmet Ali Paşa, Türk resim sanatının temel taşlarından biri olarak değerlendirilmektedir.

Şeker Ahmet Ali Paşa

Üsküdarlı Ali Efendi’nin oğlu olan Ahmet Ali Paşa, 1841 yılında Üsküdar’da dünyaya gelmiştir. Beş yaşında Üsküdar’da bir okula başlayan Ahmet Ali, dokuz yıl süren bu ilk tahsilinden sonra sınavla Tıbbiye Mektebi’ne girmeyi başarmıştır. Resime, doğuştan kabiliyeti olduğu henüz öğrenci iken belli olmuştur.

1855 yılında girdiği Tıbbiye Mektebi’nden, 1856’da Harbiye’ye geçen Şeker Ahmet Ali Paşa, 1859’da mülazım olarak mezun olmuştur. Resimdeki başarısı nedeniyle daha 18 yaşında iken okulun resim öğretmen yardımcılığına tayin edilmiştir. Ahmet Ali resim sanatında ki büyük başarısı münasebetiyle, 1864 yılında Sultan Abdülaziz Dönemi’nde Paris’e Mekteb-i Osmanî’ye gönderilmiştir.

Ahmed Ali Paşa Paris’te, Gustave Boulanger’yle ve École des Beaux-Arts’ın sınavını kazanarak Jean Leon-Gérôme’la çalışmıştır. Orada Üsküdarlı Süleyman Seyyid Bey ile beraber, “Mektebi Osmanî’nin ilk seçkin öğrencilerinden olmuştur. 1867 Uluslararası Paris Sergisi Osmanlı Pavyonu’nun güzel sanatlar bölümünde Sultan Abdülaziz’in karakalem portresini sergilemiştir. Padişah Abdülaziz, Avrupa gezisi sırasında sergideki resimleri görmüştür. Sultan Abdülaziz, Ahmed Ali Paşa’nın sanattaki başarını çok beğenmiş ve takdir etmiştir.

Paris’te 1869 ve 1870 yıllarında açılan resim salonlarında sergilediği eserleri çok beğenilen Ahmet Paşa’nın eğitimini tamamlandığı kabul edilmiştir. 1870’te Akademiyi bitiren Ahmet Ali, Prix de Romeu kazanarak, mektebin hediyesi olarak üç ay süreyle Roma’ya gönderilmiştir.

İlk Türk Resim Sergisi

İlk Türk Resim Sergisini Açan ”Şeker Ahmet Ali Paşa”

1871 yılında yurda döndükten sonra kolağası rütbesi ile Sultanahmet’teki Mekteb-i Tıbbiye’de resim öğretmeni olarak görev almıştır. 27 Nisan 1873 ya da 1871’de (kaynaklarda sergi tarihleri farklı aktarılmaktadır) bu okulda, katılımlı ilk Türk Resim Sergisi’ni açmıştır. Bu sergi, Osmanlı’da açılan ilk resim sergisi olduğundan tarih açısından önemli bir yere sahiptir.

Şeker Ahmet Ali Paşa; Bayezid, Zeyrek Kapudan İbrahim Paşa Mekâtib-i Rüştiyesi’nde ve Sultanahmed Sanayi Mektebi’nde öğretmenlik yapmıştır. Başarıları sonucunda Abdülaziz’in takdirini kazanan Ahmed Ali Paşa, rütbesi kıdemli yüzbaşılığa (kolağalığı) yükseltilmiştir. Böylece Sultan Abdülaziz’in yaverliğine getirilmiştir. Ahmet Ali Paşa’nın saraya girmesi Avrupa’nın tanınmış ressamlarından eserler alınmasını da sağlamıştır. Ahmed Paşa, bu görevi sırasında natürmort çalışmaları yapmaya yönelmiştir.

Ahmet Ali, ikinci sergisini ise 1 Temmuz 1875’te Çemberlitaş’taki (günümüzde Basın Müzesi binası olan) Darülfünun salonunda açmıştır. Bu sergide kendi resimlerinin yanı sıra, diğer Türk ressamlarının eserleri, çoğunlukla Hristiyan ve yabancı ressamların eserleri yer almıştır. Sanat hayatında büyük başarı gösteren Ahmed Ali Paşa; 1877’de Petit Champs Belediye Tiyatrosunda büyük bir sergi daha gerçekleştirmiştir. 1881’de açılan ikinci Elifba (Club l’ABC) Sergisi’ne katılmıştır.

Başarıları sayesinde, 1884’te Mirliva (Tuğgeneral), 1890’da Ferik (Tümgeneral) rütbesine kadar yükselmiştir. Ahmed Ali, 1895 yılında ise; Saray Yabancı Konuklar Teşrifatçılığı’na (Müsafirîn-i Ecnebbiye) getirilmiş ve ölümüne kadar bu görevi sürdürmüştür.

Son Yıllar…

Ahmed Ali Paşa, 1897’de Pera Meşrutiyet Caddesi’nde, 1898’de Magasin de Congsigation adlı mekânda, 1900’de Tokatlıyan Pasajı’nda kişisel sergiler açmıştır. Daha sonra Sanayi-i Nefise Mektebinin jürisinde görev almıştır. Başarılı sanat hayatı sayesinde aldığı toplam 60 adet nişan ve madalyalardan; 48’i yabancı ülkeler tarafından verilmiştir.

5 Mayıs 1907 yılında vefat eden Şeker Ahmed Ali Paşa; cenazesi, Eyüp semtinde Sokollu Mehmed Paşa Türbesi’ne defnedilmiştir. Resimlerinin önemli bir bölümü İstanbul ve Ankara Resim Heykel Müzeleri ile, Sakıp Sabancı Müzesi ve bazı özel koleksiyonlarda bulunmaktadır.