Gaslighting, Türkçeye tam olarak çevrilmiş bir kelime olmasa da duygusal veya psikolojik manipülasyon anlamında kullanılmaktadır. Psikolojik bir terim olan Gaslighting ismi, Gas Light (Gaz Lambası) isimli 1938 yılında oynanan bir tiyatro oyunundan gelmektedir. Tiyatroya da konu olan Gaslighting (Psikolojik Manipülasyon) Nedir?
Gas Light Tiyatro Oyunu
Gas Light isimli tiyatro oyununda Jack ve Bella aynı evde yaşayan bir çifttir. Dönemin şartlarına göre gaz lambasıyla aydınlanmaktadırlar. Jack, her gece yatarken gaz lambasının ışığını az az kısar. Bella ise ona ışığın git gide sönmeye başladığını ve etrafın loş bir hal aldığını söyler. Bella, Jack’e ışığı kısıp kısmadığını sorar. Jack ise büyük bir rahatlıkla kısmadığını ve aksine Bella’nın yaşlandığını ve gözlerinin bozulduğunu söyler. Jack bu işleme bir süre daha devam ettikten sonra Bella artık Jack’e yargılanacağını düşündüğünden dolayı soru sormayı bırakır. Bella artık gerçekten gözlerinin bozulduğuna ve yaşlanmaya başladığına inanır hale gelmiştir. Jack ise büyük amacına ulaşıp Bella’yı istediği hale yani yorum yapmayan, kendini ifade edemeyen ve kendine güvenmeyen birisi haline getirmiştir. Fakat bir süre sonra Jack’in kurduğu plan bir dedektif sayesinde başına yıkılır.
Gaslighting (Psikolojik Manipülasyon) Nedir?
Gaslighting, duygusal veya psikolojik manipülasyon anlamlarına gelen duygusal bir istismar türüdür. Aile, yakın çevre, arkadaşlar ve eşte görülebilecek bir psikolojik manipülasyondur. Gaslighting, karşı tarafın üzerinde psikolojik baskı kurup kendi fikir ve düşüncelerini empoze etmeye çalışmaktır. Bilerek veya bilmeyerek yapılan bu iş, karşı taraftaki kişinin gerçeklik algısını bozmayı amaçlar. Manipüle edilen kişi ise artık yavaş yavaş bağımlı hale gelir kendi iradesinden sıyrılır ve değersiz, çaresiz hissetmeye başlar.
Gaslighting (Psikolojik Manipülasyon) Yapanların Uyguladığı Yöntemler:
- Duygu sömürüsü yapmak ve karşı tarafı suçlu hissettirmek.
- Karşı tarafı aşağılamak
- Aynı olayı sürekli farklı bir şekilde anlatmak.
- Dinlemeye reddetmek ve karşı tarafı kötü hissettirmek.
- Sürekli dalga geçmek.
- Karşı tarafın zaaflarını kullanmak.
