Her yıl 31 Aralık’ı 1 Ocak’a bağlayan yılbaşı gecesinde, kulaklarımızın artık aşina olduğu Noel, Hristiyanlar tarafından bayram olarak kutlanıyor.

NOEL NEDİR?

Noeli kısaca Hz. İsa’nın doğum günü olarak tanımlayabiliriz. Latince ”dies natalis” yani Tanrı’nın doğum günü ifadesinden İngilizce’ye christmas olarak fransızcaya ise Noel olarak geçmiştir. Her yıl 25 Aralık ile 6 Ocak tarihleri arasında kutlanıyor ve Hristiyanlar tarafından bu 12 günlük süreç kutsal kabul ediliyor.

Advent Dönemi

30 Kasım’a en yakın pazar gününden başlamak üzere Noel arifesine kadar geçen süreye Advent dönemi deniyor. Hristiyanlar Noel’e hazırlık mahiyetinde Noel’den önceki bu 4 haftayı oruç ve tövbe ile geçirirler. Bu dönemde çocuklara yönelik ekinler düzenlenir. İsa’nın doğumunun canlandırıldığı oyunlar sergilenir, Noel Babaya mektuplar yazılır. 24 gözden oluşan ve her bir gözünde sürprizlerin olduğu  advent takvimleri hazırlanır. Üzerinde 4 mumun bulunduğu, her pazar birinin yakıldığı ufak çelenkler olur. Yakılan son mum Noel’in gelişini haber verir.

Noel Bayramı

Hristiyanlar, Noel günü geldiğinde ise ailecek bir araya gelmeyi ve bir sofrada oturmayı gelenek haline getirmişlerdir. Toplumdan topluma değişmekle birlikte bu yemeğin menüsü en yaygın şekliyle hindi ve sosistir. Yine bugün yetişkinlerden ve çocuklardan oluşan korolar kiliselerde Noel ilahileri söylemektedir. İnsanlar birbiriyle hediyeleşir. Caddeler ve bahçeler ışıklandırılır. Evlerde Noel ağacı süslenir. Çocuklar için Noel Babadan geldiği söylenerek hediye kutuları hazırlanır.

NOEL GELENEKLERİ VE KÖKENLERİ

Noel Nereden Çıktı?

Tarihçilere göre Hz. İsa’nın doğduğu tarih net olarak bilinmiyor. M.S 4. yüzyıla kadar Hz. İsa’nın doğumu ve kutlaması ile alakalı herhangi bir kaynağa rastlanmıyor.Bu nedenlede farklı görüş ve tarihler ortaya çıkıyor.  İki ayrı Hristiyan mezhebinden katolikler 25 Aralık tarihini ”Tanrı’nın doğduğu gün” olarak kabul ederken ortodokslar 6 Ocak tarihini benimsemişler.

Bu tarihlerin ortaya çıkmasında ise Roma da ve Mısır da uygulanagelen antik pagan kültürlerinin etkili olduğu biliniyor. Şöyle ki,  Roma’da imparatorluğun koruyucusu ilan edilen, yeryüzüne inerek zodyak yıldız kümesinin on iki simgesine karşılık gelen on iki havarisiyle dünyayı dolaştığına, sonunda insanlığın günahları için kendini feda ettiğine inanılan güneş tanrısı Mitra’nın doğum günü 25 Aralık’ta yapılan festivallerle kutlanırdı.

Dördüncü yüzyılda ise Roma’nın Hristiyanlığı devlet dini kabul etmesiyle birlikte putperestlik karşısında koruyabilmek için kimi gelenekler hristiyanlaştırılmıştır. Böylece Hz. İsa’nın doğumu  25 aralık tarihiyle ilişkilendirilmiştir.

Noel Ağacı

Noel kutlamalarının önemli geleneklerinden biri çam ağacı süslemektir. Çam ağacı Yunan ve Pagan kültüründeki bereket tanrısı Attis’e yönelik yapılmış olan ayinden kaynaklandığı düşünülmektedir. Bereket tanrısının Çam ağacıyla yeniden vücut bulduğuna inanılır ve tapınılırdı. Bir diğer görüşe göre Çam ağacının ölümsüzlüğü temsil ettiğine ve üzerine bağlanan mumların yakıldığında kötü ruhları ve cadıları kovduğuna inanılırdı.

Noel Baba

Ve evlere bacadan girme esprisiyle noel kutlamalarında kendine yer edinen Noel Baba. Gece geç vakitlerde evlere bacadan girdiği düşünülen ve çocuklar için bir sürü hediyeler bırakan efsaneleşmiş kişidir. Hristiyan azizi olan Psikopos Nikola çocukların ve denizcilerin azizi olarak bilinir. Çocuklara hediyeler verir, ve yardıma ihtiyacı olanlara yardım etmesiyle bilinirdi. Noel baba efsanesinin de Aziz Nikola’dan esinlenildiği düşünülmektedir.