Suna Kan Hayatı
Suna Kan, (d. 21 Ekim 1936, Adana), Türk keman virtüözü.
“Harika Çocuk” olarak yeteneği küçük yaşta tespit edilen sanatçı, Türkiye’nin en iyi keman virtüözlerinden birisi olarak tanındı; uzun yıllar Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası’nda solist ve başkemancı olarak görev yaptı. 1971’den bu yana “devlet sanatçısı” unvanını taşır.
Yaşamı
1936 yılında, Adana’da dünyaya geldi. Babası, Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası Viyola sanatçısı Nuri Kan’dır. Beş yaşında iken babasından keman öğrenmeye başladı; daha sonra aile dostları Hulusi Karsel’den keman dersleri aldı . Ankara Devlet Konservatuvarı sınavlarını kazandı ve bu okulda Avusturyalı eğitimci Walter Gerhardt ile başladığı temel keman öğrenimini İzzet Nezih Albayrak ve Gilbert Back ile sürdürdü; son olarak Liko Amar ile çağdaş müzik eserleri çalıştı.
İlk resitalini 18 Nisan 1946 yılında Ankara Devlet Konservatuvarı’nın konser salonunda verdi. Mozart’ın 5. Keman Konçertosunu seslendirdiği bu resital nedeniyle “Harika Çocuk” olarak anıldı ve eğitimine Avrupa’da devam etmesi gerekliliği gündeme geldi. 1948’de isme-özel olarak çıkarılan “İdil Biret ve Suna Kan’ın yabancı memleketlere müzik tahsiline gönderilmesine dair kanun” (Harika Çocuk Yasası) ile yurtdışında öğrenim görmek için devlet bursu alma imkanı doğdu. Yasanın çıkmasından bir süre sonra ailesiyle birlikte önce Roma’ya gitti; birlikte çalışacağı eğitimcinin hayatını kaybettiğini öğrenince Paris Konservatuvarı’na gönderildi. Paris’te Gabriel Bouillon ile çalışan Suna Kan, 1952 yılında konservatuvarı birincilikle bitirdi.
Kemancı, okulu bitirdikten sonra da Gabriel Bouillon ile repertuvar çalışmalarına devam etti ve uluslararası yarışmalara katıldı. Cenevre Yarışması birincilik madalyasını (1954), Viotti Yarışması birincilik ödülünü (1955), Münih Yarışması İkincilik ödülünü (1956), Long-Thibaud Yarışması Paris Kenti ödülünü (1957) kazandı.
1957’de yurda döndü ve Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası solist sanatçılığına atandı. 1960 yılında müzisyen ve müzik eleştirmeni Faruk Güvenç ile evlendi . Bu evlilik Faruk Güvenç’in 1982’deki ölümüne kadar sürdü.
1960 yılında Türkiye’nin ilk konser piyanisti Ferhunde Erkin’le kurduğu keman-piyano ikilisi ile yurdun pek çok yerinde oda müziği konserleri ve resitaller verdi. İkili yurtdışında da çeşitli merkezlerde resitaller verdi. Daha sonra Almanya’da öğrenimini tamamlamış Gülay Uğurata ile bir ikili oluşturdu. Tam 29 yıl birlikte çaldılar.
Suna Kan, 1970’li yılların başında orkestra şefi Gürer Aykal ve eşi Faruk Güvenç ile Ankara Oda Orkestrası’nın kuruluşunda yer aldı. Orkestra, yurt dışında yüzün üzerinde konser verdi; çeşitli plaklar yaptı. Sanatçı, 1977-1986 arasında Ankara Oda Orkestrası’nda başkemancı ve solist sanatçı olarak yer aldı.
Geniş bir repertuvarı olan ünlü kemancı, Türk bestecilerinin keman için ürettikleri repertuvarın önde gelen yorumcularından birisidir. Necil Kazım Akses’in Keman Konçertosu’nun ilk çalınışını gerçekleştirmiştir; sık sık yorumladığı Ulvi Cemal Erkin’in Keman Konçertosu’nun en iyi yorumcularından biri kabul edilir; Ahmet Adnan Saygun’un Keman Konçertosu’nu da birçok kez icra etmiştir. Türk sanatına katkı ve hizmetlerinden ötürü 1971’de Devlet Sanatçısı unvanına layık görüldü. Türkiye’nin ilk kültür bakanı olan Talât Sait Halman’ın Cumhurbaşkanlığı Konser Salonun da düzenlemek istediği Itri konserine şiddetle karşı çıkmış, hatta Başbakan Nihat Erim’e mektup göndererek ‘alaturka müzik o salonda icra edilirse devlet sanatçısı unvanımı geri iade ederim’ demiştir. Talât Sait Halman’ın bütün uzlaşmacı çabalarını geri çevirerek Itri konserinin iptal edilmesine neden olmuş, bu olay sonucunda Talât Sait Halman Kültür Bakanlığı görevinden istifa etmiştir. 1988 yılında diplomat Halit Güvener ile evlendi ve sefire olarak Macaristan’da bulundu.
Sanatçı, 1996 yılında Sevda – Cenap And Müzik Vakfı Onur Altın Madalyası ile ödüllendirildi. 1997 yılında Müşerref Hekimoğlu’nun yazdığı “Suna Kan: Öz Şarkısını Duyuran Keman” adlı kitap Sevda – Cenap And Müzik Vakfı tarafından yayınlandı. Mayıs 2017’de sağlık sorunları nedeniyle uzun bir súre konser vermediğini anımsatarak “Kemanın kutusunu şimdilik, bu dünyadan gidinceye kadar kapattım” ifadelerini kullandı.
Ödülleri
- Cenevre Yarışması (1954)
- Viotti Yarışması (1955)
- Münih Yarışması (1959)
- Long-Thibaud Yarışması (1957) – “Paris Kenti Ödülü”
- Vitring yarışması(1958)
- Kulitibang yarışması(1965)
- Temtobant yarışması(1956)
- 8. Sadri Alışık Anadolu Tiyatro Oyuncu Ödülleri Onur Ödülü
Beraber Çalıştığı Orkestralar
- Londra Senfoni
- Los Angeles Filarmoni
- Bamberg Senfoni
- Moskova Senfoni
- Fransa Ulusal Radyo Senfoni
Beraber Konser Verdiği Ünlü Şefler ve Solistler
- Istvan Kertesz (Şef)
- Walter Susskind (Şef)
- Zubin Mehta (Şef)
- Hans Rosbaud (Şef)
- Louis Fremaux (Şef)
- Gotthold Lessing (Şef)
- Michel Plasson (Şef)
- Yehudi Menuhin (Solist)
- Igor Bezrodni (Solist)
- Pierre Fournier (Solist)
- Andre Navarra (Solist)
- Frederick Riddle (Solist)
