Nazım Hikmet’in şiirine konu ettiği, Türk anonim halk hikâyesi olan Tahirle Zühre Meselesi…
Padişahın kızı olan Zühre ile vezirin oğlu Tahirîn ölümle son bulan aşk yolculuklarını anlatan bu hikayede, ikilinin birleşmesi Zühre’nin annesi tarafından engellenir. Sürgün edilen Tahir, Zühre’nin başka biriyle evlendirileceğini öğrenince geri döner. Tahir öldürülünce Zühre’de buna dayanamaz ve kendi yaşamına son verir. Kabirlerinde büyüyen gül fidanı ve aralarındaki karaçalı geçmişlerini temsil eder.
Hikâye sadece Anadolu’da efsaneleşmemiş, Azerbaycan, Türkmenistan, Özbekistan gibi ülke veya bölgelerde de yaygın hale gelmiştir. Bu yaygınlık aynı doğrultuda farklılıkları da beraberinde getirmiştir. Nâzım Hikmet de bu hikâyeye atıfta bulunan “Tahir ile Zühre” adlı şiirini 1949 yılında Bursa Cezaevi’nden gönderdiği bir mektubun arkasına yazmıştır.
Tahirle Zühre Meselesi Şiiri
Tahir olmak da ayıp değil Zühre olmak da
hattâ sevda yüzünden ölmek de ayıp değil,
bütün iş Tahirle Zühre olabilmekte
yani yürekte.
Meselâ bir barikatta dövüşerek
meselâ kuzey kutbunu keşfe giderken
meselâ denerken damarlarında bir serumu
ölmek ayıp olur mu?
Tahir olmak da ayıp değil Zühre olmak da
hattâ sevda yüzünden ölmek de ayıp değil.
Seversin dünyayı doludizgin
ama o bunun farkında değildir
ayrılmak istemezsin dünyadan
ama o senden ayrılacak
yani sen elmayı seviyorsun diye
elmanın da seni sevmesi şart mı?
Yani Tahiri Zühre sevmeseydi artık
yahut hiç sevmeseydi
Tahir ne kaybederdi Tahirliğinden?
Tahir olmak da ayıp değil Zühre olmak da
hattâ sevda yüzünden ölmek de ayıp değil.
Nazım Hikmet
