Hindistan’ın Agra şehrinde bulunan ve UNESCO Dünya Mirasları Listesi’nde yer alan Tac Mahal hem gözalıcı mimarisiyle hem de yapılma hikayesiyle insanları kendine hayran ediyor. Bir Aşkın Eseri: Tac Mahal
Bir Aşkın Eseri Tac Mahal
Babür Hanedanının gücünü temsil eden Tac Mahal aynı zamanda Şah Cihan ve eşi Ercümend Bânû Begüm’ün aşkını büsbütün yansıtmaktadır. 1632-1654 yıllarında yapımı biten Tac Mahal’i beşinci Babür İmparatoru Şah Cihan, eşi Ercümend Bânû’nun ölümü hatrına bir anıt inşa ettirmek amacıyla yaptırır. Şah’ın özel isteği ise şudur: anıt, cenneti tasvir etmelidir.
Şah Cihan henüz şehzade iken onunla evlenmiş olan Ercümend Bânu Begüm, evlendikten sonra Mümtaz Mahal ünvanıyla bilinmektedir. 1593 yılı doğumlu olan Ercümend Bânu, eşini savaşta yalnız bırakmak istemeyip Şah Cihan’la sefere gider ve seferde henüz otuz sekiz yaşında on dördüncü çocuğunu dünyaya getirirken hayata gözlerini yumar. 1631 yılında Mümtaz Mahal’in ölmesinin ardından Şah Cihan büyük bir buhran içine girer ve 1632 yılında Tac Mahal’i yaptırmaya karar verir. Dünyanın dört bir yanından mimarlar, hat sanatçıları, ustalar getirtilir. Yirmi iki yılda tamamlanan bu mimari eserde 22.000 işçinin çalıştığı ve mimarisinde kullanılmak üzere getirtilen taşların taşınması için de 1000 filin kullanıldığı bilinmektedir.
Her açıdan simetrik olarak tasarlanmış olan Tac Mahal’in 82 metre yüksekliğinde olan kubbesini Osmanlı mimarı olan İsmail Efendi tasarlamıştır. Anıtın dört bir yanına yazılmış olan Yasin suresi ise Hattât Settâr Efendi tarafından yapılmıştır. Binanın genel yapısı Osmanlı mimarı olan Üstad Muhammed İsa ve ona bağlı bir heyet ile Hint asıllı mimar Nâdirü’l-asr Üstâd Ahmed’in tasarımı üzerinde Şah Cihan’ın direktifleri sonucu oluşturulmuştur. Diğer kısımlar ve ayrıntılar için de Semerkand, Kandahar ve Şiraz’dan ustalar getirtilmiştir. Yapıda cami, konuk evi, Şah Cihan ve Mümtaz Mahal’in türbeleri bulunmaktadır. Tamamı beyaz ve hafif kılcallı mermerden yapılmış dört minare, herhangi bir felakette ana yapının üstüne çökmemesi için hafif dışa eğimli inşa edilmiştir. Yapıda kullanılan mermerin yapısından dolayı Tac Mahal gün ışığına göre farklı renklere bürünmektedir. Gün doğumunda pembemsi bir renge sahip olan Tac Mahal, gün ışığında beyaz rengini alır ve ay ışığında ise altınımsı bir renge dönmektedir. Bu renk değişimi efsanelere göre Şah Cihan ile Mümtaz Mahal’in ilişkisini yansıtmaktadır.
Tac Mahal’in ustaca işlenmiş duvarlarında yüz binlerce akik, sedef ve firuze gömülüdür. Ayrıca 42 zümrüt, 142 yakut, 625 pırlanta ve 50 adet iri inci kullanılmıştır. Kullanılan malzemeler, çalıştırılan işçiler, mimarlar ve tasarımcılara ayrılan bütçeyle oldukça yüklü bir maliyete sahip olan Tac Mahal, Şah Cihan’ın arzu ettiği gibi cenneti tasvir ediyor mu bilemiyoruz fakat bu eşsiz yapının bir dünya harikası olduğu gözler önünde. Aynı zamanda Şah Cihan; Yamuna Nehri’nin yanına yapılmış olan Tac Mahal’in karşısına, Yamuna Nehri’nin karşı yakasına kendisi için siyah mermerden Tac Mahal’in bir benzerini yaptırmak istemişse de oğlu tarafından tahtan indirildikten sonra bu planını gerçekleştirememiştir. Vefatından sonra aşkı Mümtaz Mahal’in yanına defnedilmiştir.
